Ürümchidiki xelq'araliq sen'et körikide yene bir qétim xitay teshwiqati bazargha sélindi
2024.07.30
Xitay bashqurushidiki “Xitay xewerliri tori” ning 29-iyuldiki xewiride éytilishiche, “4-Nöwetlik shinjang sen'et köriki” namliq pa'aliyet aldinqi küni ürümchi shehiride bashlan'ghan. Pa'aliyetke italiye, gérmaniye, qazaqistan qatarliq 14 dölettin kelgen sen'etkarlar ishtirak qilip, özlirining ressamliq, heykeltirashliq, wesiqe tetqiqati qatarliq sahelerdiki eng yéngi eserlirini körgezme qilghan.
“Shinjangning bir esirlik sen'et tereqqiyati we nöwettiki sen'itige nezer” dep mawzu qoyulghan bu körekning échilishi heqqide söz bolghanda xewerde alahide qilip “Bu körek ‛bir belbagh bir yol qurulushi‚ ning ongushluq emelge éshishini algha siljitipla qalmastin yene ‛shinjang bir yaxshi jay‚ deydighan chüshenchini téximu kücheytidu” déyilidu. Bu hal bu qétimqi sen'et körikining bash layiheligüchisi, béyjingdiki merkizi sen'et institutining piroféssori jang zikangning bu heqte qilghan sözliridimu alahide eks étidu. U bu heqte toxtilip: “Bu qétimqi körekning aldinqi üch qétimliq körektin eng chong perqi shuki, bu qétim biz shinjangning nöwettiki tereqqiyatini eng zor derijide eks ettürüp berduq” dégen. Qazaqistandin kelgen üch sen'etkarning biri, qazaqistan döletlik sen'et muzéyining diréktori jumabékowa gül'ayim (Zhumabekova Gulayim) bolsa buni alahide teriplep: “Bu körek arqiliq xitay-qazaqistan dostluqining yéngi sehipisi yaritilidu” dégen. Bularning hemmisi bu qétimqi körekning siyasiy teshwiqat xaraktéri uning sen'et xaraktéridin köp derijide éship ketkenlikini körsitip bergen.
Xitay hökümiti Uyghur élide yillardin buyan dawam qilip kéliwatqan irqiy qirghinchiliqta Uyghurlarning esirler boyi mewjut bolup kelgen, shuningdek sherq dunyasidiki medeniyet muweppeqiyetlirining gültaji bolghan sen'et durdanilirini “Uyghurlardiki qalaqliqni tügitish we ularni medeniyet bilen ozuqlandurush” namida weyran qiliwetkenliki melum. Xitay hökümitining bu xil mejburiy assimilyatsiyeni nishan qilghan buzghunchiliq qilmishliri xelq'arada “Medeniyet qirghinchiliqi” dep tenqidliniwatqanda ular del mushu xildiki pa'aliyetler arqiliq ashundaq tenqidlerni inkar qilishqa urunup kelmekte.