“Uyghur medeniyitini qoghdash xelq'ara ilmiy muhakime yighini”ning qarshi élish pa'aliyiti washin'gtonda ötküzüldi

Uyghur akadémiyesining re'isi doktur rishat abbas ependi chilish nutqi sözlimekte, 2022-yili 8-dékabir, washin'gton.

Xitayning Uyghurlargha yürgüzüwatqan irqiy qirghinchiliqi dawam qiliwatqan bu künlerde, 8-dékabir küni amérikaning jorji washin'gton uniwérsitétida “Uyghur medeniyitini qoghdash xelq'ara ilmiy muhakime yighini”ning qarshi élish pa'aliyiti ötküzüldi.

Bu pa'aliyetke amérika dölet mejlisi, amérika tashqi ishlar ministirlikidiki yoquri derijilik erbablarmu alahide köngül bölgen bolup, beziliri neq meydanda sözligen bolsa, beziliri tor arqiliq köngül sözlirini bayan qildi. 

9-Dékabir “Uyghur irqiy qirghinchiliq küni” munasiwiti bilen ötküzülidighan bu xelq'araliq ilmiy muhakime yighinini Uyghur akadimiyesi bilen dunya Uyghur qurultiyi bilen birlikte uyushturghan؛ jorji washin'gton uniwérsitéti, indi'ana uniwérsitéti,  dreksél uniwérsitéti, Uyghur kishilik hoquq qurulushi, Uyghur herikiti, Uyghur amérika birleshmisi, Uyghur projékti fondi, yipek yoli tinchliq projékti, yaponiye Uyghur jem'iyiti qatarliq köpligen orun we teshkilatlar qollighan we yardem bergen.   

Amérika kéngesh palata ezasi yang kim bu qarshi élish pa'aliyitige tor arqiliq tebrik sözi yollap, amérika dölet mejlisi we amérika hökümitining emeliy heriket arqiliq xitayning irqiy qirghinchiliq jinayitige zerbe béridighanliqini, “Uyghur siyasiti qanun layihesi”ning del shuning üchün tüzülgenlikini we amérikaning bu yolda dawamliq tirishchanliq körsitidighanliqini bildürdi.

Amérika tashqi ishlar minisitrliki démokratsiye, kishilik hoquq we emgek byurusining mu'awin katipi skot basbi (Scott Busby) neq meydanda söz qilip, xitayning irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayet ötküzüwatqanliqini, Uyghurlarning güzel medeniyitini yoqitishqa urunuwatqanliqini, mushundaq xeterlik ehwalda muhajirettiki Uyghurlarning Uyghur kimliki we Uyghur medeniyitini qoghdash üchün birlikte küresh qilishi kéreklikini, amérika hökümitiningmu bu yolda tégishlik burchini ada qilidighanliqini bildürdi.

Tetqiqatchi adriyan zénizmu alqish sadaliri ichide sözge chiqip, xitayning hazir irqiy qirghinchiliq jinayetlirini yoshurush üchün uni “Normallashturush” yoligha qedem qoyghanliqini, xitay hökümiti Uyghurlargha “Medeniyet qirghinchiliqi” yürgüzüwatqan bu weziyette chet eldiki Uyghurlarning bir yerge jem bolup öz medeniyitini namayen qilishi, öz medeniyiti arqiliq xelq'ara jem'iyettiki mewjutluqini dawamliq qoghdishining nahayiti muhimliqini otturigha qoydi.

Bu qétimqi kütiwélish pa'aliyitining axirida Uyghur medeniyitining eng yarqin namayendiliridin bolghan Uyghur ta'amliri, Uyghur hüner-sen'et buyumliri, Uyghur diyarigha a'it süret we resimler tonushturuldi. Wirjiniyediki “Uyghur ana til mektipi”ning ösmür oqughuchiliri körkem sen'et nomurlirini körsetti.