Xitay hökümitining Uyghur nopusi heqqidiki bayanliri qirghinchiliqni ashkarilap qoyghan
2021.05.20
Yéqinda awstraliye istratégiyelik siyaset inistuti élan qilghan “Yéngidin pilanliniwatqan a'ililer” namliq doklatta ötken üch yilning ichide Uyghur nopusining köpiyish nisbiti 50 pirsent töwenligenliki köpligen pakitlar bilen sherhilen'gen idi. Tashqiy dunya bu arqiliq Uyghur diyarida yüz bériwatqan siyasiy kontrolluqning emeliyette aliqachan qirghinchiliq basquchigha ötüp bolghanliqini tonup yetken bolup, yéqindin buyan bu heqtiki munaziriler köplep otturigha chiqishqa bashlidi.
Amérikadiki öktichi xitay ziyaliysi xélén réyliy imzasida “Fédéralistlar” torida élan qilin'ghan bu heqtiki obzorda éytilishiche, xitay hökümiti ötmüshtiki “Pilanliq tughut” kontrolluqi sewebidin peyda bolghan ijtima'iy mesililerni hel qilish üchün nöwette xitay a'ililirini köplep baliliq bolushqa righbetlendürmekte iken. Emma bu hal Uyghurlargha kelgende tetürige yénip, Uyghurlarning nopusini azaytishning türlük chariliri ijra qilin'ghan. Aptor doklattiki Uyghur nopusining aziyip kétishige da'ir “Qanunsiz tughutqa zerbe bérish”, tughmas qiliwétish tedbirliri qatarliq muhim nuqtilarni eskertish bilen birge, Uyghur nopusining köpiyish nisbitide körülgen bu xil ghayet zor töwenleshning emelyette xitay hökümiti élan qilghan sanliq melumatlar asasida melum bolghanliqini alahide tekitleydu.
Melum bolushiche, xitay hökümiti özlirining Uyghurlarni qandaq “Bextiyar” turmushqa ige qilghanliqini ispatlash üchün Uyghur ayallirining “Bala tughush mashinisi” bolushtin xalas bolghanliqi, buning bilen ularning qanchilik bowaqni az tughqanliqi qatarliq melumatlarni élan qilghan iken. Aptor mushu ehwallarni xulasilep: “Jow baydén izchil amérikaning qimmet qarishini tekitlep kéliwatqan idi. Emdi uning Uyghurlar mesiliside herketke ötidighan peyti yétip keldi,” dep körsitidu.