Xitay hökümiti Uyghur élide diniy erkinlikke qarita yéngi qattiq belgilimilerni yolgha qoyghan
2024.01.31
“Azadliq radiyosi” ning 2024-yili 1-ayning 24-künidiki maqalisige asaslan'ghanda, xitay hökümiti Uyghur élide din'gha, étiqadqa qarita kontrol qilishni téximu kücheytish üchün bir yürüsh hökümet belgilimilirini yolgha qoyghan. Belgilimilerde barliq yéngi ibadet sorunliri “Xitayning alahidiliki we uslubini eks ettürüsh” telep qilin'ghan.
Mezkur xewerde déyilishiche, yéngi otturigha qoyulghan belgilimiler 1-féwraldin bashlap küchke ige bolidiken.
Xitay hökümitining bu xil diniy bashqurush we basturush heriketliri xelq'ara hoquq teshkilatliri we bir qanche gherb hökümetler teripidin “Irqiy qirghinchiliq” bilen eyiblen'genidi. 2022-Yili, b d t ning doklatida “Xitay Uyghur élide insaniyetke qarshi jinayet ötküzgen bolushi mumkin” we “Éghir kishilik hoquq depsendichiliki” sadir qilghan dep jakarlighanidi. .
Awstraliye istratégiyelik siyaset tetqiqat ornining 2020-yilidiki doklatigha asaslan'ghanda, xitay da'iriliri Uyghur élidiki meschitlerni özgertish yaki rémont qilish bahanisi bilen köpligen meschitlerni chéqiwetken we üchtin ikki qisim meschitni özgertken. Xitayning bu herikiti 2017-yilidin bashlap, Uyghurlargha zerbe bérish we lagér sistémisini kéngeytkendin kéyin téximu tézlitilgen.
Kishilik hoquqni közitish teshkilatining 2023-yili ammiwi höjjetler, sün'iy hemrah resimliri we guwahchilarning guwahliqi asasida teyyarlan'ghan doklatigha asaslan'ghanda xitay hökümiti meschitlerni taqash we özgertish herikitini Uyghur élidin xitayning bashqa rayonlirighimu kéngeytkenliki ilgiri sürülgen.