Xitay da'iriliri Uyghur rayonida ötken ayda 253 tor békiti we ündidar topini jazalighan

Xitayning Uyghur aptonom rayonidiki uchur bashqurush organliri ötken ayda rayondiki tor békiti, mikro blog, ündidar topini öz ichige alghan 253 ijtima'iy alaqe wasitisini taqighan, agahlandurghan yaki jazalighan. Uyghur aptonom rayonluq tor uchur bashqurush ishxanisining “Tengritagh tori” gha ashkarilishiche, bu ijtima'iy alaqe wasitiliri xitayning “Tor bixeterlik qanuni”, “Tor uchur mulazimiti bashqurush charisi”, “Tor xewer-uchur mulazimiti bashqurush belgilimisi” qatarliqlargha xilapliq qilish bilen eyiblen'gen. Lékin, xewerde ularning qaysi milletke tewe ikenliki, jazalan'ghanlarning ichide tutqun qilin'ghanlarning bar-yoqluqi tilgha élinmighan.

“Tengritagh tori” ning ashkarilishiche, bir terep qilin'ghan ijtima'iy alaqe wasitilirining ichide ündidar topi qurup, tizimgha aldurmighanlarmu bar iken. Xewerde, qa'idige xilapliq qilip bir terep qilin'ghan ündidar topi mes'ullirining 14 adem qétimgha yétidighanliqi tekitlen'gen. Xewerde qeyt qilinishiche, bir ündidar topi ruxsetsiz uchur tarqitip, “Xewer-uchur tarqitish tertipige éghir kashila qilghanliqi” seweblik toxtitip qoyulghan, shundaqla mezkur ündidar topining mes'uli soraq qilin'ghan. 

Xitay hökümiti 2017‏-yili Uyghurlarni keng kölemlik tutqun qilip, 2 milyondek tutqunni yighiwélish lagérlirigha qamash bilen bir waqitta, ijtima'iy taratqulargha qarita omumyüzlük kontrolluqni yolgha qoyghan. Kishilerning shexsiy qol téléfonigha omumyüzlük nazaret qilish yumtali yüklen'genidi. Uyghur aptonom rayonining 2017‏-yili chiqarghan ündidar toplirini bashqurush toghrisidiki bir belgilimiside, ündidar toplirida diniy, tarixiy, siyasiy, ana til we medeniyet xasliqi gewdilik mezmunlardiki xewer we uchurlarni tarqitish, munazire qilish cheklen'gen. Herqandaq ündidar topining tizimgha aldurushi telep qilinip, eger tizimgha aldurmisa, shu topni qurghan mes'ul kishining jawabkarliqqa tartilidighanliqi tekitlen'genidi.