Uyghur diyaridiki lagérlar köplep türmilerge özgertilgen
2023.05.18
Xitay hökümiti Uyghur diyaridiki “Qayta terbiyelesh” merkezliri namidiki lagérlarning taqalghanliqini, bu jaylardiki “Kursantlar” ning jem'iyetke qaytqanliqini jakarlighandin kéyin, en'gliyediki “Asman xewerliri”(Sky News) ning muxbirlar guruppisi Uyghur diyarigha ziyaretke barghan hemde xitay hökümitining teshwiqatlirining emeliyettin köp yiraq ikenlikini bayqighan.
Ular 18-may küni élan qilghan qisqa filimdin melum bolushiche, ularning muxbirlar guruppisi qeshqerdiki kochilarda özliri anglap kéliwatqan dölet térrorluqining pütün iznalirini, jümlidin tekshürüsh ponkitliri, charlap yürgen top-top saqchilarni hemmila yerde körgen. Éghir siyasiy kontrolluqning ipadiliri bu haletning yene qanchilik waqit dawam qilishigha jawab bérelmes halette hemmila yerde közge chéliqqan. Shundaqla eyni waqitta lagér qilip ishlitilgen jaylarni tapqan hemde neq meydanni ziyaret qilghan.
Muxbirlarning körgini eyni waqittiki tikenlik sim tosuq bilen oralghan lagér binalirining hazirmu shu qiyapitini özgertmigen halda tashlanduq qurulushqa aylinip qalghanliqi, yene bezilirining waqitliq olturaq öylerge yaki mekteplerge özgertilgenliki bolghan. Emma lagérlarning taqalghanliqi heqqidiki sözlerge xéli bolghan bolsimu, mushu xildiki lagérlargha qamalghanlarning qoyup bérilgenlikini héchkim körmigen. Muhajirettiki Uyghurlardin memetjan jüme eyni waqitta lagérgha qamalghan inisi we bashqa uruq-tughqanlirining hazirmu qoyup bérilmigenlikini testiqlighan.
Muxbirlar guruppisi sheher sirtigha jaylashqan lagérlarni tapqanda bu mu'esseselerning toluq ishlesh halitide ikenlikini, shuningdek ularning alliqachan kéngeytilip téximu zor kölemdiki türmige aylan'ghanliqini bayqighan. Yene kélip ilgiri yoq bolghan közitish munarliri qoshulghan. Kéngeytilgen türmilerning yénidiki lagérlarning közitish munarliri bolsa éliwétilgen. 2021-Yili türlük qiyinchiliqlardin kéyin chet elge chiqishqa muweppeq bolalighan hemde ashu lagérlarning biride yétip chiqqan bir sabiq mehbus ayal “Nur” texellusida ziyaretni qobul qilghan. U muxbirgha bu heqte söz qilip, “Lagérgha qamalghanlar hazir türmilerde. Ularning köpinchisi azadliqqa chiqqini yoq” dégen.