Birleshme agéntliqi: “Uyghurlar bu yerde emdi bir ish qilishqa jür'et qilalmaydu”

Birleshme agéntliqi 10-öktebir ‍öz muxbirining bu yil 4-ayda xitayning teklipige bina'en Uyghur éligha qilghan sepirining ziyaret xatirisini élan qilghan. Birleshme agéntliqining ziyaret xatiriside éytilishiche, Uyghur élidiki ammiwiy qurulushlargha orunlashturulghan tikenlik sim tosaqlar asasen ghayip bolghan, kocha-koylardiki bironiwik we nurghun kamiralar yoqalghan bolsimu, biraq ‍ötken 4 yildin béri dawamliship kéliwatqan basturushni hemme yerde körüwélishqa bolidiken. Bir xitay dukandar ayal Uyghurlargha qaritilghan qattiq tedbirlerni maxtap, Uyghurlar “Bu yerde emdi bir ish qilishqa jür'et qilalmaydu,” dégen.

Birleshme agéntliqi muxbirining éytishiche, gerche nurghun tekshürüsh ponkitliri we saqchi ponkitliri shinjang kochilirida ghayib bolghan bolsimu, emma irqiy ayrimichiliq yenila éniq bolup, Uyghurlar mewhum bir sistémining ichide her bir herikiti cheklinip yashaydiken. Qeshqerning kiyim tikküchilik dukinidiki bir xitay ayal “Köpinche Uyghurlarning öyidin bek yiraqlap kétishige yol qoyulmaydu,” digen.

Xewerde yene Uyghurlarning pasportqa iltimas qilishi yenila mumkin emesliki, xitayning dölet ichide yötkelsimu, saqchigha tizimgha aldurushi we qerellik ehwalini doklat qilip turushi telep qilinidighanliqini bildürgen.

Xewerde éytilishiche, Uyghurlarning en'eniwiy medeniyitimu qattiq zerbige uchrighan bolup, uning ornini “Dézinfiksiye” qilin'ghan bir xil medeniyet alghan. Xewerde yene da'iriler 2019-yili “Qayta terbiyelesh” lagérliridiki tutqunlarning qoyup bérilgenliki, nurghun lagérlarning taqalghanliqini éytqan bolsimu, biraq uning ornini uzun muddetlik tutup turush eslihelirining igiligenliki, waqitliq lagérlarning uzun muddetlik keng kölemlik qamaq sistiémisigha özgergnlikini bildürgen.