“Bügünki isra'iliye” géziti: Uyghurlar pelestinliklerge baqqanda téximu teleysiz

24-Dékabir küni, isra'iliyediki eng chong taratqulardin biri bolghan “Bügünki isra'iliye” gézitide élan qilin'ghan bir maqalide, pelestinlikler bilen Uyghurlarning ehwali sélishturma qilin'ghan.

Maqalide mundaq déyilgen: “ Isra'iliye bolmisa idi, pelestinlikler mesilisi mesile bolmaytti,  yawropaning chong sheherliride qozghalghan namayishlarda héchkim ‛pelestin'ge azadliq!‚ dep sho'ar towlimaytti, pelestinlikler we ularning mesilisi xitaydiki Uyghurlarning musteqilliq küreshlirige oxshash dunyada bilinmeydighan bir hadise bolup qalatti. Xitay isra'iliye emes, belki dunya sehnisini igiligen chong gewde bolghachqa, Uyghurlar toghruluq xewerler chong metbu'atlarda asasen körülmeydu”.

Maqalide éytilishiche, xitay tashqi ishlar ministiri wang yi aldinqi hepte se'udi erebistan, iyordaniye, misir, pelestin hökümetliri, shundaqla hindonéziye we islam hemkarliq teshkilatining rehberliri bilen körüshkende, dunyaning jiddiy heriketke kélip, ghezzediki toqunushni bésiqturushi kéreklikini, xitayningmu pelestin-xamas toqunushini toxtitishqa tirishiwatqanliqini bildürgen.

Bu maqalide, wang yining xamas bashlighan térrorluq hujumi heqqide héchnéme démigenliki eyiblen'gen we xitaygha mundaq so'al qoyulghan: “Xitay hazir pelestinliklerge adalet telep qiliwatidu. Emma xitay özining musulman puqralirigha adalet berdimu? xitayning gherbiy shimalidiki shinjang Uyghur aptonom rayonida yashawatqan musulman milletler öz tupraqlirida ching turup yashimaqta, emma xitay rehberliri ularning bundaq yashishini xalimaydu. 11 Milyon Uyghur bu rayondiki eng chong millet, héchqandaq ereb hökümiti, jümlidin pelestin hökümiti xitayning bu milletlerge qiliwatqan ziyankeshlikini eyibligini yoq, bu eng chong ikki yüzlimichilik”.

Bu maqalide yene, xitaydiki Uyghurlar, bérmidiki rohin'ga musulmanliri irqiy qirghinchiliqqa uchrighanda zuwan sürmigen musulman dunyasining pelestinde bir ish chiqqan haman qozghilip kétidighanliqini, goya pelestinlik musulmanlarningla dewasi hemmidin ulugh, hemmidin alahide bolup qalidighanliqi, buningdiki sewebning yehudiy we isra'iliye düshmenliki ikenliki tekitlen'gen.

Maqalide körsitilishiche, isra'iliye on yil mabeynide xitay bilen iqtisadiy hemkarliqini dawam qilip kelgen, hetta xitay bilen yéqinlishish üchün, uning ottura sherqtiki jasusluq we kéngeymichilik heriketlirige süküt qilip kelgen. Emma bu qétim isra'iliyening xitay heqqidiki xam xiyalliri we siyasiti tamamen gumran bolghan, shundaqtimu xitayning pelestin mesilisini hel qilish jehettiki roligha sel qarighili bolmighachqa, xitay bilen munasiwetni tamamen üzüshmu teske toxtaydiken.

Maqalining axirida pelestinlikler bilen Uyghurlarning ehwali sélishturma qilinip mundaq déyilgen: “Emeliyette, pelestindiki toqunushlargha isra'iliye arilashqan haman pelestin uningdin siyasiy menpe'et alidu. Eger undaq bolmisa, pelestindiki bay siyasetchiler bügünmu namrat yalangtöshlerdin bolup qalatti. Chüshkünliship özini yoqatqan we  dunyaning diqqitini tartishni közligenler (xamas teshkilati) üchün haman bir düshmen (isra'iliye) bolushi kérek. Pelestinliklerning bundaq düshmini bar, emma Uyghurlarning yoq”.