Xitay hökümiti 2025-yili 258 “Kona mehelle” ni özgertidiken

Xitay hökümitining Uyghur élidiki “Kona mehellini özgertish” namida élip barghan herikiti, yeni en'eniwi Uyghur mehellilirini chéqip, binalashturush, ahalilerni “Qayta orunlashturush” ijra'ati dawam qilmaqta.

“Shinjang géziti” ning 11-féwral chiqarghan xewiridin qarighanda, xitay hökümiti 2025-yil Uyghur élidiki 258 kona mehelle-rayonlarni özgertish qurulushi élip baridiken. Xewerde, bu qurulushning dawamliq, zor küch bilen kéngeytilidighanliqi, Uyghur élining jenubidila 118 yéngi mehelle qurulidighanliqi, uningdin menpe'etlinidighan ahalilerning 18 ming a'ilige yétidighanliqi” teshwiq qilin'ghan.

Xewerde déyilishiche, xitay hökümiti 2019-yildin bashlapla Uyghur élide “Kona mehelle, olturaq rayonlarni özgertish” qurulushini bashlighandin buyan, jem'iy 6888 “Kona mehelle” özgertilgen؛ 2024-yili özgertilgen “Kona mehelle” 857 ge yetken.

Melum bolushiche, xitay hökümiti 2017-yili bashlan'ghan chong tutqun bilen bir waqitta “Uyghur aptonom rayonluq kona mehellilerni özgertish xizmet komitéti” qurghan bolup, ahalisi azlap ketken nurghun Uyghur mehellilirini “Yéngilash” namida chéqip tashlighan, andin xitay ahalilirimu ariliship olturaqlishidighan yéngi rayon, yéngi mehellilerni qurup chiqqan, qeshqer, aqsu, xoten wilayetliri asasliq özgertish nuqtisigha aylan'ghan. Ilgiri xitay hökümiti qeshqer, yeken qatarliq qedimi Uyghur sheherlirini ene shundaq özgertish namida chéqip, xitayche tüs alghan sheher qiyapitige kirgüzgen, qedimiy Uyghur medeniyet izliri we simwolliri yoqitilghanidi.

Kishilik hoquq teshkilatliri we chet el tetqiqatchilirining bildürüshiche, xitayning Uyghur élidiki atalmish “Kona mehellilerni özgertish qurulushi”, Uyghur rayonidiki medeniyet qirghinchiliqining bir parchisidur. Xitayning meqsiti bu arqiliq Uyghur jem'iyitini parchilash, yeni ahalilirini tarqaqlashturush, ularning en'eniwi turmush shekli we kolléktip yashash muhitini weyran qiliwétish iken.