Xitay da'iriliri “Jenubiy shinjang” uqumini kéngeytip, bingtu'en déwiziyelirinimu bu uqumning da'irisige kirgüzgen

Washin'gtondin muxbirimiz erkin teyyarlidi
2023.06.06

Xitay da'iriliri Uyghurlar köp olturaqlashqan xoten, qeshqer, aqsu, qizilsu qatarliq 3 wilayet, bir oblastqa qaritilghan “Jenubi shinjang” uqumini kéngeytip, uninggha xitayning mezkur rayondiki “Shinjang ishlepchiqirish-qurulush bingtu'eni” ge qarashliq 4 déwiziyesi bilen bayin'gholin oblastinimu kirgüzgen. Xitay da'irilirining hazirgha qeder bingtu'enning bu 4 déwiziyesini “Jenubiy shinjang” uqumigha kirgüzmigenliki chüshinishlik bolsimu, biraq uning jenubi Uyghur élining bir parchisi bolghan bayin'gholin oblastini néme üchün “Jenubiy shinjang” uqumidin xaliy tutup kelgenliki melum emes. 

“Shinjang géziti” ning 6-iyun xewer qilishiche, Uyghur aptonom rayonluq partkomning 26- we 27-may künliri ötküzülgen 10 -nöwetlik 8-omumiy yighini“Jenubiy shinjangning aliy süpetlik tereqqiyatigha a'it bir qanche siyasiy tedbir” namliq bir höjjetni maqullap, “Jenubiy shinjang” uqumigha qayta éniqlima bergen. Höjjette “Jenubiy shinjang uqumi” ning  da'irisi kéngeytilip, uninggha xitayning bu rayondiki yérim herbiy-yérim ishlepchiqirish gewdisi bolghan bingtu'enning 1-, 2-, 3-, we 14-déwiziyesi we bayin'gholin mongghul aptonom oblasti kirgüzülgen.  Bu arqiliq xitay da'iriliri “Jenubiy shinjang” uqumining da'irisini téximu kéngeytken. 

Uyghurlar köp sanliqtiki qeshqer, xoten, qizilsu we aqsuni öz ichige alghan atalmish “Jenubiy shinjang” rayoni, xitayning 2017-yili bashlatqan basturush herikitining asasliq nishanigha aylan'ghanidi. Amérika hökümiti we bezi gherb döletliri parlaméntliri buni“Irqiy qirghinchiliq” hem “Insaniyetke qarshi jinayet” dep békitkenidi.  

Adriyan zéniz qatarliq tetqiqatchilar bu mezgilde qeshqer bilen xotendiki Uyghurlarning tughulush nisbitining jiddiy töwenlep ketkenlikini élan qilghanidi.

“Shinjang géziti” ning xewiride körsitilishiche, hökümet buni “Bir qétimliq zor siyasiy bösüsh, bu burunqi shinjangning jenubidiki bir qisim rayonlarning tereqqiyatini qollashtin hazir pütkül jenubiy shinjangning omumiy tereqqiyatini qollashqa ötkenlikimizni körsitidu” dep chüshendürgen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.