Wiyétnam sherqiy-jenubiy asiya ellirini xitayning kéngeymichilik herikitige taqabil turushqa chaqirdi

Muxbirimiz jüme
2017.08.05

Wiyétnam da'iriliri sherqiy-jenubiy asiya elliri ittipaqining bashqa ezalirigha xitab qilip, ularni xitayning jenubiy déngizdiki kéngeymichilik herikitige ortaq taqabil turushqa chaqirghan.

Wiyétnamning bu chaqiriqi filippin paytexti manilada shenbe uni resmiy échilghan 10 dölet eza sherqiy-jenubiy asiyala elliri ittipaqining tashqi ishlar ministirliri uchrishishida otturigha qoyuldi. 

Bu uchrishishqa amérika, rusiye we xitaymu tashiqi ishlar ministirlirini ewetken idi. 

Wiyétnam chaqiriqida sherqiy-jenubiy asiya elliri ittipaqigha eza döletler yighindin kéyin élan qilidighan birleshme bayanatqa özgertish kirgüzüshni telep qilghan. 

Firansiye agéntliqining xewer qilishiche, wiyétnam bashqa sherqiy-jenubiy asiya elliri diplomatlirigha xizmet ishlep, ularning birleshme bayanatqa xitayning jenubiy déngizda élip bériwatqan qurulushliridin endishilen'genlikini bildüridighan mezmunlarni kirgüzüshni telep qilghan. 

Wiyétnam yene bu eller diplomatlirini bayanatqa xitayning jenubiy déngizdiki heriketlirini qanuniy jehettin chekleydighan bir heriket mizani qoshushnimu telep qilghan.

Xewerge qarighanda, söhbetke qatnashqan bir diplomat birleshme bayanat heqqidiki munazirining intayin keskin bolghanliqini, wiyétnam öz aldighan küchigen bolsimu, filippin we kambodzhaning buninggha anche qiziqip ketmigenlikini bildürgen. 

Shu sewebtin diplomatlar birleshme bayanatta pikir birliki hasil qilalmay, bayanat kéchiktürülgen. 

Söhbet shenbe küni kechkiche dawam qilghan. Söhbet netijisi yekshenbe küni etigende chiqidiken. 

Xitay jenubiy déngizning mutleq köp qismining özige tewelikini ilgiri surup, mezkur déngiz bilen chégrilinidighan wiyétnam, filippindin, malayshiya we birunéy qatarliq döletlerni narazi qilghan.

Bularning hemmisi sherqiy-jenubiy asiya elliri ittipaqining ezaliri.

Bularning arisida xitayning mezkur déngizdiki kéngeymichilik herikitige eng qattiq turup kelgen döletler wiyétnam bilen filippin idi. Halbuki, filippin yéqinqi bir nechche aydin buyan xitaygha qarshi meydanini yumshatqan. 

Halbuki, amérika xitayning jenubiy déngizida yasighan sün'iy aralliridiki igilik hoquqini étirap qilmaydighanliqini bildürgen we xitayning sün'iy arallirigha herbiy paraxotlirini bir nechche qétim yéqinlashturghan.

Uningdin bashqa amérika ötken ayning béshida özining yiraq musapilik bombardimanchi ayropilanlirini xitay igilik hoquq dewasi qiliwatqan jenubiy déngiz hawa boshluqidin ötküzgen idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.