Ши җинпиң давамлиқ дәвр сүрсә, хитайдики кишилик һоқуқ қоғдиғучилири техиму еғир зиянкәшликкә учрайдикән

Мухбиримиз җәвлан
2022.10.14

Америкадики “дипломат” журнилида елан қилинған бир мақалидә көрситилишичә, 10 йилдин буян хитайға һөкүмранлиқ қиливатқан ши җинпиң охшимиған пикирдикиләрни бастуруп, һөкүмәткә вә өз шәхсийитигә билдүрүлгән наразилиқтин өч елип келиватқан болуп, буниңдин кейин хитайда күчийиш еһтимали болған қаршилиқни йоқитиш үчүн техиму еғир мустәбитлик қилиши мумкин икән. Әң алди билән зиянкәшликкә учрайдиғини демократлар вә кишилик һоқуқни қоғдиғучилар болидикән.

Хитай компартийәсиниң 20-қурултийи ечилиш һарписида, хитай компартийәси өз һакимийитигә қарши һәр қандақ пикир яки һәрикәтни “җәмийәт муқимлиқиға бузғунчилиқ қилиш” дәп қарап, бастурушни күчәйткән. Шундақ болсиму 13-өктәбир күни бейҗиңда йүз бәргән шоар есиш қаршилиқи хитай пуқралириниң ши җинпиңға болған нәпритини әкс әттүрүп бәргән. Ши җинпиң һөкүмити бу вәқәни дәрһал йиғиштурған.

2015-Йил 7-айниң 9-күни кишилик һоқуқ адвокати ваң йү тутқун қилинғанда хитайниң қанун саһәси тәврәп кәткән, 300 нәччә адвокат тутқун қилинған вә бу “709бастуруши” дәп аталған.

Мақалидә мундақ дейилгән: “маһийәттин ейтқанда, ‛709 бастуруши‚ ши җинпиңниң әң чоң хаталиқидин бирни көрситип бәрди: у қанунға һөрмәт қилмайду. Кишилик һоқуқ адвокати ваң йүниң тәқдири кишини ойландуриду. У уйғурларниң мунәввәр зиялийси, иқтисадшунас илһам тохтиниң ақлиғучиси болғаниди. Ваң йү тутулғандин кейин, һечқандақ уйғур зиялийси өзини ақлайдиған адвокат тапалмиди. Уйғур районида компартийә халиғинини қилидиған болди, бу әмәлийәттә ши җинпиңниң ‛қанун билән дөләтни идарә қилиш‚ дегәнлири үчүн қаттиқ мәсхирә”.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.