Heptilik xewerler (28-dékabirdin 1-yanwarghiche)

Rabiye qadir xanim pütün dunyadiki Uyghur jama'etchilikige yéngi yilliq bayanat élan qildi

2016-Yilning yétip kélishi munasiwiti bilen dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye qadir xanim pütün dunyadiki Uyghur jama'etchilikige yéngi yilliq salam yollidi.


Weten ichi we sirtidiki Uyghurlarning yéngi bir yiligha tinchliq, asayishliq tiligen rabiye xanim öz sözide yene siyasiy mehbuslarning a'ile-tawabi'atlirigha sebr-chidam tilidi. Jama'etchilikni ulargha her waqit maddiy we meniwi jehettin yardemde bolushqa dewet qildi.

Yéngi yil harpisida Uyghur élining jenubiy wilayetliridiki saqchixana xadimliri “24 Sa'etlik charlash” élip barmaqtiken

Uyghur élidin igiligen uchurlardin melum bolushiche, yéngi yil harpisida da'irilerning jenubtiki wilayet we nahiyelerge qaratqan atalmish “Muqimliq” tedbirliri pewqul'adde kücheymektiken.

Xotenning guma nahiyesige qarashliq mokoyla yéziliq saqchixana xadimliri radi'omiz ziyaritini qobul qilghanda, özlirining yéngi yil harpisidin ibaret bu pewqul'adde jiddiy peytte “24 Sa'etlik nöwetchilik” te turuwatqanliqini bildürdi.

Radi'omizning neq meydandin uchur igilishi dawamida, bu ehwalning xoten wilayitidin sirt, yene aqsu wilayitige qarashliq bezi nahiyelerdimu mewjutluqi melum boldi.

Awat nahiyesidiki “Muqimliq kadirliri” ning bildürüshiche, saqchixanilarning künde élip baridighan omumyüzlük “Charlash” xizmitidin bashqa, kenttiki asasiy qatlam kadirliri “Diniy esebiylik” dep qaralghan herqandaq diniy pa'aliyetlerge “Köz-qulaq” bolidiken.

Xitay “Térrorluqqa qarshi qanun” maqullighan mezgilde gu'angjudiki méhmanxanilar Uyghurlargha yataq bermeslik heqqide uqturush tapshuruwalghan

Xitay xelq qurultiyi “Térrorluqqa qarshi qanun” maqullighan esnada gu'angjudiki méhmanxanilarning Uyghurlargha yataq bermeslik heqqide uqturush tapshuruwalghanliqi melum boldi.

Xelq'ara taratqular xitayning “Térrorluqqa qarshi qanuni” ning Uyghur musulmanlirigha qaritilghan teqib we cheklimini yenimu kücheytiwétishi mumkinlikini mulahize qiliwatqan bir peytte gu'angju sheherlik saqchi idarisi chiqarghan bu uqturush közetküchilerning diqqitini qozghidi.

24-Dékabir küni chiqirilghan mezkur uqturushta “Pichaq asqan, ay-yultuz belgisi bar kiyim kiygen yaki namaz oqughan alametlerning del ‛térror gumandarliri‚ ning tipik belgiliri” ikenliki qeyt qilin'ghan.

Radi'omizning gu'angju shehiridiki melum bir méhmanxanidin igilishiche, saqchi idarisi méhmanxanilargha Uyghurlarni qobul qilmasliq heqqide ichki buyruq chüshürgen iken.

Enqerede “Hazirqi zaman türkologiye tetqiqati yighini muhakime” ötküzülgen

Her yili qerellik chaqiriliwatqan “Hazirqi zaman türkologiye tetqiqati muhakime yighini” ning 2015-yilliq sani 28-dékabirdin 30-dékabirghiche türkiye paytexti enqerede ötküzülgen.

Enqere uniwérsitéti til we tarix-jughrapiye fakultéti sahibxaniliq qilghan bu yilliq türkologiye ilmiy yighinigha 40 qa yéqin tetqiqatchi qatnashqan.

Mezkur yighinda Uyghur tetqiqatchilarning maqalilirimu alahide diqqet qozghighan. Hajitepe uniwérsitéti tarix fakultétining dotsénti, doktor erkin ekrem bilen enqere uniwérsitéti til we tarix-jughrapiye fakultétining oqutquchisi, doktor nuraniye xanim Uyghur tili we tarixi heqqidiki mexsus maqalilirini oqughan.

Melumki, 2002-yilidin tartip, enqere uniwérsitéti her yili qerellik halda hazirqi zaman türkologiye tetqiqati ilmiy muhakime yighini ötküzüp kelmekte. Mezkur yighinining 2014-yilliq sani mexsus Uyghur tetqiqatigha béghishlan'ghan idi.

Muhajirettiki bir qisim shahitlar 1985-yilidiki “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” heqqide eslime teqdim qildi

1985-Yilidiki “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” ge 30 yil tolghan bügünki künde muhajirettiki bir qisim shahitlar öz eslimiliri arqiliq Uyghur bügünki zaman tarixidiki bu dewr bölgüch weqeni qayta yorutmaqta.

19-Dékabir küni washin'gtonda ötküzülgen xatirilesh pa'aliyitide bir qisim shahitlar “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” heqqide jama'etchilikke guwahliq berdi we bes-beste eslime teqdim qildi.

Shahitlardin nurmuhemmet musabay eyni chaghdiki namayish jeryanida Uyghur oqughuchilar wekillirining Uyghur aptonom rayonluq da'iriler bilen qandaq shara'it we qandaq témilarda munazire élip barghanliqini bayan qildi.

Shahitlardin memet toxti öz eslimiside “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” ning kéyinki yillarda Uyghur élide zenjirsiman tesir peyda qilghanliqini tekitlidi.

Radi'omiz muxbiri shöhret hoshurning tutqundiki ikki qérindishi 30-dékabir küni qamaqtin qoyup bérilgen

Radi'omiz muxbiri shöhret hoshurning 16 aydin béri xitay saqchilirining qolida tutup turuluwatqan ikki qérindishining aldinqi küni qoyup bérilgenliki melum bolmaqta.

Shöhret hoshurning chong akisi 2014 -yili iyunda “Dölet bixeterlikige xewp yetküzüsh” jinayiti bilen eyiblinip 5 yilliq qamaqqa késilgen idi. Akisining sotlinish jeryanini shöhret hoshurgha yetküzgen qalghan ikki qérindishimu 2014-yili 17- awghust xitay saqchiliri teripidin “Dölet mexpiyetlikini ashkarilash” jinayiti bilen tutqun qilin'ghan idi.

Igilinishiche, shöhret hoshurning bulturdin buyan xitay dölet xewpsizlik idarisining ürümchidiki qamaqxanisida tutup turuluwatqan ikki qérindishi tünügün yeni 30 -dékabir küni seherde qoyup bérilgen. Xitay da'iriliri ularning qoyup bérilish sewebi heqqide a'ilisidikilerge héchqandaq chüshenche bermigen.

Shöhret hoshurning qérindashliri tutqun qilin'ghandin kéyin amérika metbu'atliri bu weqeni “Bir chong döletning shexs süpitidiki bir muxbirdin öch élish herikiti” dep atighan. Amérika tashqi ishlar ministirliqimu bu heqte ikki qétim bayanat élan qilip, xitay terepni shöhret hoshurning a'ile-tawabi'atlirigha dexli-terz yetküzmeslikke chaqirghan idi.