Guma yéziliridiki Uyghur déhqanlirining 50 pirsenti aqsudiki bingtu'enning kéwezlikliride yallinip ishlimektiken

Muxbirimiz qutlan
2015.12.23
Uyghur-Paxta-305 Bir uyghur ayalning ürümchi etrapidiki melum déhqanchiliq meydanida paxta tériwatqan körünüshi.
AFP Photo

Uyghur déhqanlirining öz wetinide yersiz qélip bingtu'enning kéwezlikliride yallanma emgek küchi süpitide ishleshke mejbur bolushi diqqet qozghimaqta.

Bu ehwalning Uyghur élining jenubidiki bir qisim rayonlarda, bolupmu guma nahiyesining bir qisim yézilirida omumyüzlük mewjutluqi bilinmekte.

Buningdin birqanche hepte ilgiri guma nahiyesining muji yézisidiki melum bashlan'ghuch mektepning oqutquchiliri radi'omiz ziyaritini qobul qilip, teweliktiki mutleq köp qisim Uyghur déhqanlirining paxta térish üchün aqsudiki bingtu'enning kéwezliklirige ketkenlikini ashkara qilghan idi. Ularning bildürüshiche, yézidiki emgek iqtidari bar er, ayallarning köp qismi ay-aylap sirtlarda yallinip ishligechke, ularning mektep yéshidiki perzentliri ata, ana terbiyesidin xaliy halda qaranchuqsiz yashimaqtiken.

Biz bu ehwalni guma nahiyesidiki yerlik hökümet organlirining bayanidin delillep körüshke tirishtuq. Guma nahiyesining mokuyla yéziliq saqchixanisi ziyaritimizni qobul qilip, yerliktiki Uyghur déhqanlirining yillardin buyan bingtu'endiki kéwezliklerge yallanma emgek küchi süpitide éqip kétiwatqanliqini delillidi.

Saqchixanining bildürüshiche, muji we mokuyla yéziliri guma nahiyesi boyiche ahalisi bir qeder zich, térilghu yéri az, su menbesi kemchil hemde turmush sewiyesi töwen jaylar bolup, emgek küchlirining sirtqa éqip kétishi omumyüzlük körülüwatqan hadise iken.

Mokuyla yézisida 21 mingdin artuq turaqliq ahale bolup, hemmisi dégüdek Uyghurlar iken. Her yili 4-aydin 12-ayghiche bolghan ariliqta mokuyla yézisining özidinla 10 mingdin artuq er, ayal emgek küchi aqsu we korla tewesidiki bingtu'enning kéwezliklirige ishligili kétidiken. Bularning ichide texminen 1500 din artuq emgek küchi bir yilning sekkiz éyida sirtta yallinip ishleydiken. 8 Mingdin artuq er, ayal emgek küchi her yilining töt éyida, yeni séntebirdin taki dékabirning axirighiche sirtta bolidiken.

Aqsu we korla tewesidiki bingtu'enning kéwezliklirige ketken Uyghur déhqanlirining sirtqa chiqip ishlesh resmiyetliri gumidiki herqaysi saqchixanilar teripidin béjirilidiken. Ularning hemmisige “Yéshil karta” béjirilip, andin kolléktip élip méngilidiken. Ular ish orunlirigha yétip bérishtin burun ularning tizimliki we konkrét shexsiy uchurliri jama'et xewpsizliki tori arqiliq aqsu we korlidiki bingtu'enning saqchixanilirigha yollinip bolidiken. Ish orunlirida ular birdek bingtu'en saqchixaniliri teripidin kontrol qilinidiken.

Mokuyla saqchixanisining xadimliri bu yil 7-ayda gumida yüz bergen qattiq yer tewreshtin kéyin déhqanlarning téximu zor weyranchiliqqa uchrighanliqini tilgha aldi. Ularning bildürüshiche, gumidiki Uyghur déhqanliri bu yil paxta térish bahasining chüshüp ketkinige qarimay dawamliq sirtqa aqmaqtiken. Sirtqa ketken yallanma emgek küchlirining sani aldinqi yilidinmu köp iken.

Saqchixana xadimliri yene zor türkümdiki ata, anilarning sirtqa ishligili kétishi seweblik mektep yéshidiki balilarning qaranchuqsiz qalghanliqini shundaqla mekteptiki oqutquchilarning bésimining éship ketkenlikini tekitlidi.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.