Istanbulda chaqirilghan Uyghur milliy ma'aripi yighinida “Uyghur ana tili komitéti” quruldi

Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2019.02.25
uyghur-ana-til-komiteti-alimjan-inayet.jpg “Uyghur milliy ma'aripi: xirislar we hel qilish yolliri” témisidiki yighinda “Uyghur ana til komitéti” qurulup, komitétning mudirliqigha saylan'ghan alimjan inayet ependi söz qilmaqta. 2019-Yili 24-féwral, istanbul.
RFA/Erkin Tarim

Uyghur diyarida ana tildiki, yeni Uyghur tilidiki ma'arip pütünley emeldin qaldurulup Uyghurlar xitayche ma'arip terbiyesi élishqa mejburliniwatqan bügünki künde türkiyening istanbul shehiride “Uyghur milliy ma'aripi: xirislar we hel qilish yolliri” témisida yighin ötküzüldi. Yighinda “Uyghur ana til komitéti” quruldi.

Dunya Uyghur qurultiyi, Uyghur akadémiyesi we Uyghur tetqiqat institutining sahibxaniliqida chaqirilghan muhakime yighinigha amérika qoshma shtatliri, en'gliye, shiwétsiye, norwégiye, yaponiye, qazaqistan, qirghizistan we türkiyening herqaysi sheherliridin kelgen 30 ziyaliy ishtirak qildi. 23-24 Féwral künliri istanbul golden méhmanxanisida chaqirilghan muhakime yighinida Uyghur milliy ma'aripi duchar boluwatqan xirislar we hel qilish yolliri, chet'eldiki Uyghur ma'aripi duch kéliwatqan xirislar we hel qilish yolliri, Uyghur ma'aripi duchar boluwatqan xirislar we hel qilish yolliri qatarliq témilarda etrapliq muzakire élip bérildi.

Uyghur akadémiyesi ijra'iye komitéti re'isi abdulxemit qaraxan ependi Uyghur diyarining weziyiti künsayin éghirliship, xitayning Uyghur yash-ösmürlirini ana tilini untuldurushqa, milliy örp-adetliridin yiraqlashturushqa tirishiwatqan bügünki künlerde “Uyghur milliy ma'aripi: xirislar we hel qilish yolliri” témisida yighin chaqirishtiki meqset heqqide toxtaldi.

U, yighinda nuqtiliq halda weten ichi we sirtidiki Uyghur ma'aripi duchar boluwatqan xirislar we hel qilish yolliri toghrisida tepsiliy muzakire élip bérilghanliqini bayan qildi.

Mutexessislerning muzakirisi netijiside Uyghur tilini qoghdap qélish üchün “Uyghur ana til komitéti” quruldi. Komitétning mudirliqigha izmirdiki ege uniwérsitéti oqutquchisi proféssor alimjan inayet ependi saylandi. Abdulxemit qaraxan ependi bizge mu heqte melumat berdi.

Uyghur akadémiyesi re'isi alimjan inayet ependi yighinda mezkur komitétning bundin kéyin ana tilni qoghdap qélish jehette muhim xizmetlerni qilidighanliqini, derslik kitabliri tüzidighanliqini, Uyghur ziyaliylirining bu xizmetni qollishini telep qilidighanliqini otturigha qoydi.

Mezkur yighin'gha dunya Uyghur qurultiyi mu'awin re'isi, enqerediki istratégiyelik chüshenchiler instituti mutexessisi doktor erkin ekrem ependimu qatnashti we sözlidi. U, muhakime yighinigha dunyaning her qaysi jayliridin tejribilik ma'aripchilarningmu qatnashqanliqini we sewiyelik yighin bolghanliqini tekitlidi.

Qazaqistan chet'elde Uyghurlar eng köp olturaqlashqan döletlerdin biri hésablinidu. Qazaqistan Uyghurliri chet'eldiki Uyghur ma'aripida muhim rol oynap kelmekte. Qazaqistandiki Uyghur mekteplirining oqughuchi sanimu künsayin aziyiwatqan bolup, yighinda bu heqtimu muzakire élip bérildi. Qazaqistandin kélip muhakime yighinigha qatnashqan qazaqistandiki sulayman demirel uniwérsitéti oqutquchisi dotsént dilnur qasimowa xanim bu heqte melumat berdi.

Bu qétimqi yighin 2017-yili 10-ayning 8-küni amérika qoshma shtatliridiki drissél uniwérsitétida chaqirilghan “Chet'eldiki Uyghurlar we ularning ma'aripi” mawzuluq yighindin kéyin muhajirettiki Uyghurlar teripidin chaqirilghan mexsus Uyghur ma'aripi toghrisidiki ikkinchi qétimliq yighin hésablinidu.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.