Istanbul atatürk ayrodromigha élip bérilghan ikki Uyghur xitaygha qayturulmidi

1-Ayning 30-küni kech sa'et 11 etrapida türkiyediki bezi Uyghurlar arisida, qoligha koyza sélin'ghan ikki Uyghurning xitaygha qayturush üchün istanbul atatürk ayrodromigha élip méngilghanliqi toghrisida xewer tarqaldi. Bu xewerni anglighandin kéyin, bu heqte xewer igilesh üchün her terepke téléfon qilduq. Bu ikki Uyghur ayrodromdin xongkong arqiliq xitaygha yolgha sélinish aldida, türkiyediki Uyghur ammiwi teshkilatlirining we bezi Uyghurlarning küch chiqirishi bilen tosup qélin'ghan. Neq meydanda saqchilar bilen körüshüp buni tosup qalghan sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq teshkilati safaköy shöbisining mes'uli enwer haji, mezkur ikki Uyghur-mehmut inayet bilen qurbanjan qadirning hazir zeytinburnu saqchi idariside tutup turuluwatqanliqini, qayturush xewpining qalmighanliqini ilgiri sürdi.

Biz igiligen melumatqa asaslan'ghanda, bu ikki Uyghur bala-chaqiliri bilen birlikte bir yérim yil burun türkiyege kelgen iken. 1-Ayning 1-küni istanbul réyna réstoranida 39 kishini öltürgen térrorchi abduqadir masharipof taksi pulini alghan ashxanida ishlewatqan kishilerni saqchi tutup ketken idi. J x idarisi mezkur ashxanini péchetliwetken idi. Qurbanjan abduqadir bilen mehmut inayet isimlik bu ikki Uyghur saqchi péchetliwetken ashxanining péchitini buzup kirgen dep eyiblen'gen. Biraq ular bu eyibleshni qobul qilmighan. Biz bularning istanbul shéhit bülent üstün saqchi idariside 1-ayning 24-küni bergen ipadisini qolgha chüshürduq.

Qurbanjan qadir namliq gumandar jebrayil ajar isimlik saqchigha bergen ipadiside mundaq dégen: “Men eyiblen'gen jinayettin saqchi idarisige kelgendin kéyin xewerdar boldum. Men ipademni erkin iradem bilen chala türkchem bilen berdim. Terjiman telep qilmaymen. Men xitay wetendéshi türkiy millet. Men türkiyege bir yérim yil burun qanuniy yol bilen keldim. Men türkiyege kelgendin kéyin köp yerde turdum we ishlidim. Men bundin bir ay burun zeytinburnu nuri pashadiki mölcher ashxanigha kélip, ashpez lazimmu dep soridim. Ashxana xojayini ashpez lazim ikenlikini dédi we men bu yerde ishleshke bashlidim. Men türkiyede xizmet tépish asan bolghachqa yurtumgha qaytmidim. Men ashxanida ishlewatqanda saqchi kélip méni saqchi idarisige apardi. Men bu ashxanining dölet teripidin qachan péchetlen'genlikini we bu péchetni kimning qachan buzuwetkenlikini bilmeymen. Men ishleshke bashlighanda ashxana ochuq idi. Méning bu eyiblesh heqqide deydighanlirim mushunchilik.”

Gumandar saqchi idariside bergen ipadinamining astigha, ipadini yazghan saqchi jebra'il ajar we ipade bergüchi qurbanjan qadir qol qoyghan.

Biz türkiyening Uyghurlarni xitaygha qayturushqa urunushi toghrisida melumat igilesh üchün, türkiye hökümiti bayanatchisi numan qurtulmush ependi we ichki ishlar ministirliqining munasiwetlik rehberliri bilen alaqe qilishqa tirishqan bolsaqmu ulardin jawab alalmiduq.

Mezkur weqege türkiyediki ijtima'iy taratqularda keng kölemde orun bérildi. Türkiyediki Uyghur ammiwi teshkilat mes'ulliri we bezi Uyghurlar türk j x idarisi xadimlirining bularni ayrodromgha apirip, xitaygha yolgha sélishqa temshilishige qattiq naraziliq bildürüshti. Undaqta, türkiyediki sotning qarari bolmastin, Uyghurlarni xitaygha yolgha sélish qanun'gha muwapiqmu? eger jinayet sadir qilghan Uyghur chiqip qalsa, xitaygha qayturushi qanun'gha muwapiqmu? Uyghurlarning jinayet sadir qilmasliqi üchün türkiyediki ammiwi teshkilatlar némilerni qilish kérek? dégendek so'allargha jawab tépishqa tirishtuq.