Хитай тәтқиқатчилири лопнур көлиниң 1962 ‏ - йили пүтүнләй йоқап кәнкәнликини илгири сүрди

Шинҗаң екологийә вә җуғрапийә институтидики тәтқиқатчиларниң пәйшәнбә күни елан қилған мәзкур баянати лопнур көлиниң қуруп кәткәнлик тарихини 10 йил алдиға сүргән. Илгири тәтқиқатчилар лопнур көлиниң 1972 ‏ - йили пүтүнләй қуруп кәткәнликини, қуруп кетишкә тарим дәрясиниң икки қирғиқидики тоғрақларниң кесилиши, қумлуқниң йимирилиши, тарим дәряси үстүнки еқимида биңтүән су амбарлириниң қурулуши қатарлиқлар сәвәб болғанлиқини илгири сүргән иди.

Лекин шинҗаң екологийә вә җуғрапийә институтиниң тәтқиқатчиси шя шүнчаң шинхуа агентлиқиға бәргән бу мәсилә һәқтики баянатида көлниң " әслигә кәлтүргили болмайдиған дәриҗидә қуруп кәткәнлики вә инсан паалийитиниң бу җәрянни тезләткәнлики"ни билдүргән.

Лопнур көли тәклимакан билән қуруқтағ чөлликиниң арисида җайлашқан болуп, уйғур тарихшунаслар бу җайни " уйғур мәдәнийәт тарихиниң бөшүки", дәп қаримақта иди. Чүнки йипәк йолидики мәшһур кроран шәһири вә кроран мәдәнийитиниң һаят паалийити лопнур көлигә тайинатти.

Кроран шәһири тарим ойманлиқи омуми йүзлүк түрклишиштин бурунла ташлинип кәткән. Бәзи тарихшунаслар кроран шәһириниң хараб болуши лопнур көли вә лопнур көлигә қуюлидиған дәря еқиминиң орун өзгәрткәнлики билән мунасивәтлик икәнликини илгири сүриду. Лопнур көли вә кроран харабилиқи 20 ‏ - әсирниң башлирида дуня илим саһәсини диққитини қозғиған иди.