Tokyoda medeniyet zor inqilabi toghrisida ilmiy muhakime yighini ötküzüldi
2016.10.18

16-Öktebir tokyodiki qedimki uniwérsitétlardin biri bolghan méyji uniwérsitétida ötküzülgen “Medeniyet zor inqilabi dégen néme” namliq ilmiy muhakime yighinida xitayda yüz bergen medeniyet zor inqilabida Uyghurlarning qandaq ziyankeshlikke uchrighanliqi toghrisida bezi so'allar otturigha qoyulghan.
Tokyodiki méyji uniwérsitétida chaqirilghan “Xitaydiki medeniyet zor inqilabi dégen néme” namliq ilmiy muhakime yighinini, mezkur mektepning xitay tetqiqat merkizining mes'uli,proféssor tetqiqatchi suzuki teshkilligen bolup, ziyaritimizni qobul qilghan proféssor suzuki yighinning échilish meqsiti heqqide toxtilip:“Xitayda yüz bergen medeniyet zor inqilabining omumiy ehwalini we mahiyitini yaponiye xelqige tepsiliy anglitish üchün bu qétimqi yighinni teshkilliduq” dédi.
Proféssor suzukining bildürüshiche, yighin pütün bir kün dawam qilghan bolup, yighinda medeniyet zor inqilabigha da'ir tetqiqat maqalilirini oqughan proféssor, mutexessislerning yéngi uchurliri yighin ehlining diqqitini tartqan, amérikidin kelgen xitay mutexessislerning xitay arxip-höjjetliridin neqil élip körsetken delil-ispatliri yighin ishtirakchilirining küchlük diqqitini qozghighan.
Uning éytishiche, bu qétimqi ilmiy muhakime yighinigha amérika nyuskul uniwérsitétining pexri tetqiqatchisi, sabiq xitay ijtima'iy penler akadémiyisi pelsepe tetqiqat ornining tetqiqatchisi shü yawyü, yokohama sheher uniwérsitétining proféssori 21-esir xitay tetqiqati merkizining mes'uli susumu yabuki, kaliforniye shtat uniwérsitétining los anjilis shöbisining proféssori sung xungyi, yaponiye senshu uniwérsitéti proféssori masa'aki, tsuchiya qatarliq mutexessisler ishtirak qilghan we bu heqte izden'gen yéngi tetqiqat maqalilirini oqughan.
Yighin'gha ishtirak qilghan yaponiye Uyghur birliki teshkilatining re'isi turmuhemmet hashimning bildürüshiche, amérikidin kelgen xitay mutexessis shü yawyü medeniyet inqilabining élip bérilish sewebliri üstide toxtalghan.
Amérikiliq xitay mutexessis sung xungyining medeniyet zor inqilabi dewridiki gu'angshi ju'angzu aptonom rayonining weziyiti heqqide toxtalghan.
Turmuhemmet hashimning ilgiri sürüshiche, ilmiy muhakime yighinida xitaydiki medeniyet zor inqilabida Uyghur, tibet rayonlirida qandaq weqelerning yüz bergenliki toghrisida amérikidin kelgen xitay mutexessisliridin bezi so'allar soralghan.
Yighin ariliqidiki dem élishta ziyaritimizni qobul qilghan amérikiliq xitay mutexessis shü yawyü ependi mundaq dédi: “Xitay kompartiyesining arxip-höjjetliridiki bizge uchrighan gu'angshi aptonom rayonigha a'it höjjetlerge asasen, bu qétimqi doklatni teyyarliduq. Hazirche Uyghur aptonom rayonigha a'it höjjetler uchrimidi. Elwette medeniyet zor inqilabida Uyghur, tibetlermu qattiq ziyankeshlikke uchrighan. Shunga biz kéyinki tetqiqatlirimizda bu heqte izdinip körimiz.”
Igilishimizche, bu yil kirgendin buyan yaponiyediki köpligen aliy mekteplerning xitay tetqiqati merkezliri 1966-yili xitayda yüz bergen medeniyet zor inqilabining 50 yilliqi munasiwiti bilen nurghunlighan tetqiqat maqalilirini élan qilish bilen birge, chet'ellerde yashawatqan bir qisim xitay mutexessislirini alahide teklip qilip medeniyet zor inqilabigha a'it xitay arxip-höjjetliridiki bir qisim melumatlarni ashkarilimaqta.
Yaponiyediki bir qisim közetküchilerning qarishiche, yaponiyede medeniyet zor inqilabigha da'ir tetqiqatlarning köplep élip bérilishi, hazirqi waqitning özide yaponiye siyasiyonlirining neziride xitay kompartiyesini bashqurushta maw zédungche ish tutuwatidu dep qariliwatqan shi jinpingning kelgüsi siyasiy yölinishini tetqiq qilishta köp paydiliq dep hésablinidiken.
Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.