Rabiye qadir xanim awstraliye hökümet da'irilirige Uyghur mesilisi heqqide melumat berdi
2018.04.02
Yéqinda dunya Uyghur qurultiyining aliy rehbiri rabiye qadir xanim awstraliyediki ammiwi teshkilatlardin “Awstraliye sherqiy türkistan jem'iyiti”, “Wiktoriye Uyghur jem'iyiti” we “Awstraliye Uyghur jem'iyiti” qatarliq Uyghur teshkilatlirining orunlashturushi bilen bir heptilik xizmet ziyariti üchün awstraliyege kelgen idi.
Melum bolushiche, rabiye qadir xanimning bu qétimqi awstraliye sepiri 26-mart küni paytext kanbérra shehiride bashlan'ghan zor kölemlik namayishqa toghra kelgen. Shu qétimliq namayishta awstraliyediki Uyghurlar bir yerge jem bolup, Uyghur diyarida köplep échiliwatqan “Yépiq terbiyelesh merkezliri” ge bolghan qarshiliqini we küchlük ghezep-nepritini ipadiligen idi.
Rabiye xanim shu qétimliq namayishqa ishtirak qilghandin kéyinki hés qilghanliri heqqide ziyaritimizni qobul qilghanda, bu qétim ötküzülgen zor kölemlik namayishning bir muhim meqsitining Uyghurlar duch kéliwatqan achchiq ré'alliqni dunyagha eslitish arqiliq dunya jama'etchilikining diqqitini tartish bolghanliqini tekitlidi.
Rabiye qadir xanimning bildürüshiche, kanbérra shehiridiki zor namayishning bir muhim mezmuni sep tartip herqaysi döletlerning awstraliyede turushluq elchixaniliri aldigha toplinish arqiliq Uyghurlarning qandaq basturushlargha uchrawatqanliqini bashqa kishilergimu bildürüsh bolghan iken. Derweqe, namayishchilar buning netijisini shu künila körüshke muyesser bolghan. Awstraliyening hökümet terep xadimliri shu künila rabiye qadir xanim bashchiliqidiki Uyghur pa'aliyetchiler bilen namayish neq meydanida körüshken.
Köp tereplimilik uchurlar rabiye qadir xanimning bu qétimqi awstraliye sepirining xitay bilen awstraliye otturisidiki munasiwet anche yaxshi bolmaywatqan bir mezgilge toghra kelgenlikini körsetmekte.
Melum bolushiche, 2009-yili rabiye qadir xanimning hayati eks ettürülgen “Muhebbetning on sherti” namliq höjjetlik filim awstraliyening mélburn shehiride qoyulmaqchi bolghanda xitay hökümitining bu ishqa tosqunluq qilishqa urunushi seweblik bir qétimliq zor ghowgha kötürülgen idi. Bu qétim gerche undaq zor sürkilish körülmigen bolsimu, xitay-awstraliye munasiwitide ashkara “Dez” ler körülüwatqan mezgilde rabiye xanim awstraliyediki namayishchilar sépige qoshulghan. Bolupmu, xitayning iqtisadiy we siyasiy jehetlerde awstraliyege singip kirishige qarshi awstraliye xelqi ichide bir omumiy munazire kötürülüwatqanda rabiye qadir xanimning awstraliyege kélishi awstraliye hökümet xadimlirining tégishlik diqqitini tartqan.
“Awstraliye Uyghur jem'iyiti” ning re'isi memtimin ela bu heqte melumat bérip, özlirining awstraliye hökümet xadimliri bilen uchrishishining mushundaq bir pewqul'adde weziyetke toghra kelgenlikini éytti.
Rabiye qadir xanim bilen birlikte bu qétimqi uchrishishqa ishtirak qilghan memtimin elaning bildürüshiche, parlamént ezasi toniy zapiya bilen awstraliye parlaméntining sénatori sarah xanson yang nuqtiliq qilip birnechche mesile heqqide rabiye qadir xanim bilen söhbetleshken. Rabiye qadir xanimning awstraliye hökümet xadimliri bilen deslep bolup kanbérra shehiridiki namayish meydanida uchrishishi ijabiy we emeliy qimmetke ige bolup, uning ünümi tézla namayan bolghan.
Muhajirettiki Uyghur pa'aliyetchilerning pikirige qarighanda, nöwette Uyghurlar mesilisining heqiqiy ehwalini tashqi dunyagha, bolupmu herqaysi döletlerdiki hökümet xadimlirigha bildürüshi Uyghur dawasining xelq'arada téximu zor qollashqa ige bolushida zor ehmiyetke ige iken. Közetküchiler bu nuqtidin rabiye qadir xanimning awstraliye ziyaritini “Utuqluq bolghan bir qétimliq seper,” dep qarimaqtiken.