Ichki mongghuldiki türme xadimi: “Bir türküm shinjangliq mehbuslar alte ay burun yötkep kélindi”

“Zimistan” torining Uyghur rayonidin xitay ölkilirige yötkelgen mehbuslar heqqidiki xewiride uchur yetküzgüchilerdin birining ichki mongghulluq ikenliki qeyt qilin'ghan. Muxbirimiz bu yip uchigha asasen ichki mongghul aptonom rayonidiki türme we türme bashqurush orunlirigha qarita téléfon ziyariti élip bardi. Türme bashqurush xadimliri birdek Uyghur rayondin yötkep kélin'gen mehbuslar mesilisining dölet mexpiyetliki ikenlikini tekitlesh arqiliq ichki mongghuldiki türmilerdimu Uyghur rayonidin yötkep kélin'gen mehbuslarning barliqini delillidi. Ichki mongghul aptonom rayonluq türme bashqurush idarisining bir xadimi Uyghur rayonidin bir türküm mehbuslarning ötken yili 8 ‏-ayda yötkep kélin'genlikini ashkarilidi.

Hörmetlik radi'o anglighuchilar, “Zimistan” torining mezkur xewiride bayan qilinishiche, Uyghur rayonidiki mehbuslar yötkilishtin awwal rayondin yötkeshke qatnishidighan saqchilargha mexpiyetlik heqqide mexsus ders bérilgen we ehwalni ashkarilimasliq heqqide toxtam tüzülgen. Toxtamda “Eger birer uchurni ashkarilap qoysa az dégende 3 yil türmide yatidighanliqi” belgilen'gen. Xewerde yene ichki mongghulluq bir shahitning melumatlirigha asasen bayan qilinishiche, mehbuslar yötkep kélinish aldida türme aldidiki we ichidiki barliq wiwiska we lozunkilar éliwétilgen. Bu arqiliq mehbuslardin özliri yötkelgen orunning qeyerliki yoshurulghan. Téléfonimizni qobul qilghan ichki mongghul aptonom rayonluq türme bashqurush idarisining bir xadimi Uyghur rayonidin yötkep kélin'gen mehbuslar heqqide türme siyasiy bölümi qatarliq alaqidar orunlardin melumat élishimizni tewsiye qildi.

Téléfonimizni qobul qilghan ichki mongghul ayallar 1‏‏-türmisining bir xadimi bu türmide Uyghur rayonidin ekélin'gen mehbuslarning bar-yoqluqi heqqidiki so'alimizgha bu uchurlarning “Dölet mexpiyetliki” ikenlikini eskertip, bu heqte melumat bérelmeydighanliqini éytti. Biz uningdin özlirining Uyghur rayondin yötkelgen mehbuslarni bashqurushta qandaq qiyinchiliqlargha duch kelgenlikini sorighinimizda u özining xizmet da'irisining cheklikliki seweblik u mehbuslar bilen uchrishish pursitining bolmighanliqini tilgha aldi. Biz uningdin mezkur mehbuslarning herqandaq bir kishi bilen körüshüshining cheklen'genliki heqqidiki uchurning toghra-xataliqini sorighinimizda u ehwalning undaq emeslikini bayan qildi.

“Beydu” uchur ambiridiki bir matériyalda ichki mongghulda 11 orunda türme barliqi bayan qilin'ghan. Deslepki éniqlashlirimiz dawamida melum bir xadim ichki mongghuldiki 4 türmide Uyghur mehbuslarning barliqini bayan qilghan idi. Ichki mongghul aptonom rayonluq türme bashqurush idarisining siyasiy bölüm xadimi Uyghur rayonidin yötkelgen mehbuslarning wutachi we shalachi namidiki ikki türmide barliqini tilgha aldi. Biz uningdin ene shu ikki türmide qanchilik Uyghur mehbus barliqini sorighinimizda u sirttin yötkelgen mehbuslar mesilisining mexpiyetlik ikenlikini eskertti. “Zimistan” torining bu heqtiki xewiride ichkirige yötkelgen Uyghur mehbuslarning adette 10 yilliqtin yuqiri késilgenler ikenliki bayan qilin'ghan. Biz mezkur xadimdin bu toghruluq so'al sorighinimizda, u bu so'algha peqet alaqidar rehberlerdin ruxset alghandin kéyinla jawab béreleydighanliqini éytti. Biz uningdin öz xizmet ornida échilghan “Shinjangdin mehbus yötkesh xizmiti” toghrisidiki yighin'gha qatnashqan-qatnashmighanliqini soriduq. Bu xadim özining bu yighin'gha qatnashqanliqini bayan qildi. Uning déyishiche, shu yighinda xadimlar Uyghur rayondin kelgen mehbuslar heqqide herqandaq orunning so'aligha jawab bermeslik, jawab bérishke toghra kelse peqet rehberlikning testiqidin kéyin jawab bérish heqqide agahlandurulghan iken.

Téléfonimizni qobul qilghan wutachi türme xadimi özliride Uyghur rayonidin yötkelgen mehbuslarning yoq bolushi mümkinlikini éytti, emma yoq dep késip éytalmidi. Ilgiri bezi xewerlerde ichki mongghulning Uyghur rayonidin yötkelgen mehbuslarni herqaysi ölkilerge yolgha sélishta bir öteng ornida qollinilghanliqimu tilgha élin'ghan. Biz alaqidar xadimdin Uyghur rayonidin mezkur mehbuslarning ichki mongghulgha waqitliq ekélin'genliki we yaki uzun muddetlik ekélin'genlikini soriduq. U özining bu heqte melumati yoqluqini éytti.

“Zimistan” torining xewiride yene ichki mongghulluq guwahchining bayanlirigha asasen Uyghur rayonidin yötkelgen mehbuslarning heddidin ziyade qattiq bashquruluwatqanliqi, bu sewebidin ölüm hadisiliriningmu yüz bergenliki tilgha élin'ghan. Biz rayonluq türme bashqurush idarisi xadimdin Uyghur mehbuslar bilen türme xadimliri arisida til mesilisi yüz bériwatqan yaki bermeywatqanliqini soriduq. Bu xadim Uyghur mehbuslar qamalghan shalachi we wutachi türmilirining alahide bashqurulidighanliqi, u yerde yüz bergen mesilerning özlirige melum qilinmaydighanliqini éytti. Biz uningdin Uyghur rayonidin mehbuslarning qachan yötkelgenlikini sorighinimizda, u “Buningdin alte ayche burun” dep jawab berdi. Emma shu qétimda qanchilik kishining yötkelgenliki we qeyerlerge teqsim qilin'ghanliqi heqqide alaqidar rehberlerningla melumatliq ikenlikini eskertti.

Biz axirida Uyghur rayonidin mehbus yötkeshning yene dawam qiliwatqan yaki toxtighanliqini soriduq. U bu uchurlarning “Tamamen mexpiyetlik” ikenlikini eskertip, adettiki kadirlarning bu ehwallardin xewer tépishining mumkinsizlikini éytti.