Xitay yaponiyede “Bingtu'en aq tashliq kitabi” ni tarqitishqa bashlidi

Yaponiyediki munasiwetlik kishilerning ashkarilishiche, yéqindin buyan tokyodiki xitay elchixanisi we bir qisim sheherlerdiki xitay konsulxaniliri xitay dölet ishliri axbarat ishxanisi teripidin tüzülgen “Shinjang ishlepchiqirish-qurulush armiyesining tarixi we tereqqiyati” namliq aq tashliq kitabning yapon tilidiki terjime nusxisini heqsiz tarqitishqa bashlighan.

“Shinjang ishlepchiqirish ‏- qurulush armiyesining tarixi we tereqqiyati” namliq aq tashliq kitabtiki melumatlargha qarighanda, kitab esli 2014-yili 10-ayda xitay dölet ishliri axbarat ishxanisi teripidin xitay tilida tüzülgen kitabqa asasen yapon tiligha terjime qilin'ghan bolup, mezkur kitab xitay chet'el tilliri neshriyati teripidin neshrge teyyarlan'ghan.

Kitabning kirish söz qismida déyilishiche, “1949-Yili shinjang tinchliq bilen azad bolghandin kéyin, ikki ming yildin buyan chöl-bayawan we qumluq basqan bu makanda 1954-yili xitay merkizi hökümiti mexsus qarar maqullap bingtu'en qurulghan. Hazirghiche bolghan 60 nechche yildin buyan qumluq ichidiki bu diyarda bingtu'en tiriship-tirmiship ghayet zor netijilerni qolgha keltürgen. Uyghur élining iqtisadi we sana'iti güllinip, déhqanchiliqta zor kölemde boz yerler échilghan.”

Kitab jem'iy töt babtin terkib tapqan bolup, uningda asasliqi “Chégra rayonni qoghdash we muqimliqni saqlash jehette, ishlepchiqirish-qurulush armiyesining 14 déwiziyesining her jehettin üzlüksiz tereqqiy qilip güllen'genliki we hoquq da'irisining kéngeygenliki” bildürülgen.

Mezkur kitabtiki mezmunlardin toluq waqip bolghan yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut bu heqte toxtaldi.

Yaponiyediki xitay konsulxanilirining mezkur aq tashliq kitabni tarqitish sewebliri heqqide yaponiye Uyghur birliki teshkilatining re'isi turmuhemmet hashim qisqiche toxtaldi.

Yaponiyede chiqidighan yapon tilidiki “Xitaygha nezer” zhurnilining bash muherriri manju yazghuchi méng sha kitabqa baha bérip:“Xitay kompartiyesi qurulghandin tartip ta hazirghiche özining tarixini we özidiki ré'alliqlarni burmilap kitab yéziwatidu. Xitay kompartiyesi Uyghur, tibetlerning we shundaqla dunyaning bayliqini igilesh niyitide xelq'ara jem'iyetni bu xildiki saxta teshwiqatlar bilen aldap kéliwatidu. Shunga dunya xelqi, xitayning köz boyaydighan teshwiqatliridin hoshyar bolushi kérek” dédi.

Turmuhemmet hashim yaponiyede élip bériliwatqan Uyghur dawasini teshwiq qilish pa'aliyetliride Uyghur élidiki bingtu'enning mahiyiti toghrisida bir qisim teshwiqatlar we maqaliler élan qilin'ghanliqi üchün, yaponiyediki bir qisim shirketlerning bingtu'en bilen bolghan soda alaqisini üzgenlikini ilgiri sürdi.

Yaponiyediki bir qisim közetküzchiler, mezkur kitabta déyilgen mezmunlardin bingtu'enning Uyghur élidiki ölke derijilik alahide organ ikenliki shundaqla bingtu'enning her qaysi déwiziyeliri mexpiy qorallan'ghan eskiriy qisimlar ikenliki ashkarilan'ghanliqini otturigha qoymaqta.

Xitay axbaratliridin melum bolushiche, 2016-yili12-may küni xitayning Uyghur élidiki ishlepchiqirish-qurulush armiyisi axbarat élan qilish yighini ötküzüp, “13-Besh yilliq pilan programmisi”ni élan qilghan bolup, mezkur programmida bingtu'enning ishlepchiqirish omumiy qimmitini 2020-yiligha barghanda 33 milyard somgha yetküzüsh pilanlan'ghan.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.