Mir'adiljanning anisi: “Mir'adiljan alla yolida mangdi dégen jinayet bilen étilghan iken” (1)
Muxbirimiz jüme
2011.08.30
2011.08.30

RFA
2009-Yili féwralda xitay saqchi da'iriliri xotende mir'adiljan muhemmet isimlik bir Uyghur yekke tijaretchini étip öltürüwetken we “Qolgha alghini kirsek qarshiliq körsetkechke étip tashlandi” dep seweb körsitip, mir'adiljanni étish qilmishining qanunluq ikenlikini ispatlashqa tirishqan.
Shundin béri mir'adiljanning anisi oghulxan oghlining ölümi üchün heqiqet izdep dewa qilishini dawamlashturghan bolsimu, jawabqa érishelmigen.
Biz mir'adiljan muhemmet toghrisida uchurgha érishkendin kéyin, bu heqte ehwal igilesh üchün munasiwetlik orunlar bilen alaqe qilishqa tirishtuq.
Teliyimizge yarisha téléfon mir'adiljanning anisigha ulandi. Mir'adiljanning anisi oghulxan esli xoten wilayetlik yéza igilik mektipidin pénsiyige chiqqan oqutquchi bolup kishiler uni oghulxan xanim dep ataydiken. Biz bilen salamliship téléfonni alghan oghulxan xanimning birinchi sözi“Mir'adiljan alla yolida mangdi dégen jinayet bilen étilghan iken” dégendin ibaret boldi.
Oghulxan xanimning jawabliridin bir ana bolush süpiti bilen uning qelbidiki oghlidin ayrilish hesritini séziwélish qéyin bolmisimu, emma uning awazidiki temkinlik, jawabliridiki keskinliklerdin uning bir qeyser ana؛ bir Uyghur ana؛ eng muhimi- bir imanliq ana ikenlikini hés qilish anche qéyin emes idi.
Bu heqtiki xewerler otturigha chiqqandin kéyin, oghulxan oghlining öltürülüsh sewebini éniqlash üchün munasiwetlik da'irilerni izdigen. Halbuki, sheherlik saqchi wilayetlik saqchigha, ular yene birige ittiriship oghulxanning gépini anglaydighan adem chiqmighan.
Mir'adiljan muhemmet kim?
Mir'adiljan muhemmet esli xoten wilayetlik yuqumluq késelliklerning aldini élish idarisining xizmetchisi bolup, 2002- yilining axiri “ Namaz oqudi”, “Qanunsiz diniy pa'aliyetlerge qatnashti” dégen jinayetler bilen xizmettin heydelgen.
Bizge kelgen uchurlargha qarighanda, mir'adiljan muhemmetke xitay da'irilirining xéli uzundin béri diqqet qilishqa bashlighanliqi melum.
Mir'adiljanning anisi oghulxan xanimning bizge dep bérishiche, mir'adiljan xizmettin qalghandin kéyin, bir dosti bilen shérikliship, ashxana achqan we yer échip, doriliq ösümlük térip satqan. Emma, xitay saqchiliri da'im uning arqisigha chüshüp, sodisigha tosqunluq qilghan we peqet ishini yalchitmighan.
Mir'adiljan 2004- yili ürümchidin xoten'ge qaytishida aptobusta qolgha élin'ghan we 3 yil qamalghandin kéyin 2007- yili qoyup bérilgen.
Yuqiriqisi oghulxan xanimning bayanliri. Bezi melumatlarda mir'adiljanning korlidiki bayin'gholin türmiside yatqanliqi ilgiri sürülmekte.
Mir'adiljan türmidin qaytip kelgendin kéyin, izchil halda xitay jasuslirining közitishi astida yashighan we uning barliq ishliri teqib qilin'ghan.
U qoyup bérilip bir mezgil nispiy erkin yashighan. Emma, 2008-yili 19-dékabir xoten sheher tosalla yézisida eqiqe (yeni at qoyush) merikisige qatnishiwatqanda jasuslar yene “Mir'adiljan qanunsiz diniy pa'aliyet üchün yighildi” dep xewer yetküzgendin kéyin, saqchilar öyge bésip kirip, eqiqe merikisige yighilghanlarni mir'adiljan bilen birge tutush üchün kelgende, mir'adiljan we bashqilar qéchip ketken. Shundin biri xitay saqchiliri mir'adiljanni dawamliq izdeshke bashlighan.
Bizge bu heqte kelgen uchurlardin melumki, shu mezgilde xotende bir neper xitay namelum kishiler teripidin öltürülgen. Qatilni tépip xitay puqralirining könglini emin tapturush helekchilikide qalghan xitay da'iriliri jinayetni saqchilardin qéchip yürgen mir'adiljan'gha artqan we uni qoghlap tutush buyruqi chiqarghan.
Mir'adiljanning qaraqash nahiyiside birining öyide turuwatqanliqini uqqan eyni waqittiki xoten j x idarisi bashliqi muxter jingwéy(Uyghur) bir top qoralliq saqchilarni bashlap u yerge barghan, 2009-yili 2- ayning 13- küni yérim kéchide öyge bésip kirgen.
Buning tepsilatini mir'adiljanning anisi oghulxandin anglayli:
Derweqe mir'adiljan öyde bar bolup, xitay saqchiliri bésip kirgende héchqandaq qarshiliq körsetmigen bolsimu, mir'adiljanni étip tashlighan we uning jesitini mashinigha bésip birge élip ketken.
Bizge kelgen we biz igiligen uchurlargha qarighanda, mir'adiljanning öltürülgen waqtining2 - ayning 14- küni etigen sa'et 3 ler etrapida ikenliki mölcherlenmekte.
Weqedin kéyin xitay da'iriliri“Biz qatilni qolgha chüshürüsh üchün gumandar yoshurunup yatqan öyge bésip kirgende, gumandar qarshiliq körsetkenliki üchün étip tashliduq” dégen bolsimu, bu heqtiki tepsilatlarni qet'iy mexpiy tutqan.
Bizge bu heqte kelgen melumatlarda, mir'adiljanning peqetla mensep östürüsh üchünla öltürülgenliki, xitay da'irilirining bu weqeni ashkarilimastin muxter jingwéy dégen saqchi emeldarini waqittin borun dem élishqa chiqiriwetkenliki ilgiri sürülmekte.
Bu heqte téximu tepsiliy melumat élish üchün, eyni waqittiki xoten sheherlik jama'et xewpsizliki idarisi muhapizet etritining bashliqi muxter (yerlikler uni muxter jingwéy dep atishidu) ge téléfon qilghan bolsaqmu, u téléfonni “Xata bolup qaptu” dep qoyuwetti.
Kéyin xoten j x idarisidin mir'adiljanni étip öltürüsh herikitige qatnashqan, xoten j x idarisining hazirqi bashliqi abletke téléfon qilghinimizda yéterlik jawabqa érishelmiduq.
Mir'adiljanning anisi bu weqedin xewer tapqandin kéyin, saqchi idarisi, hökümetning munasiwetlik orunlirigha bérip erz qilip kéliwatqan bolsimu, qana'etlinerlik jawabqa érishelmigen.
Undaqta oghulxan xanim qandaq qiyinchiliqlargha yoluqti? uning kelgüsi pilanliri qandaq? bu heqtiki tepsilatlargha qiziqsingiz, programmimizning dawamigha qulaq salghaysiz.
Shundin béri mir'adiljanning anisi oghulxan oghlining ölümi üchün heqiqet izdep dewa qilishini dawamlashturghan bolsimu, jawabqa érishelmigen.
Biz mir'adiljan muhemmet toghrisida uchurgha érishkendin kéyin, bu heqte ehwal igilesh üchün munasiwetlik orunlar bilen alaqe qilishqa tirishtuq.
Teliyimizge yarisha téléfon mir'adiljanning anisigha ulandi. Mir'adiljanning anisi oghulxan esli xoten wilayetlik yéza igilik mektipidin pénsiyige chiqqan oqutquchi bolup kishiler uni oghulxan xanim dep ataydiken. Biz bilen salamliship téléfonni alghan oghulxan xanimning birinchi sözi“Mir'adiljan alla yolida mangdi dégen jinayet bilen étilghan iken” dégendin ibaret boldi.
Oghulxan xanimning jawabliridin bir ana bolush süpiti bilen uning qelbidiki oghlidin ayrilish hesritini séziwélish qéyin bolmisimu, emma uning awazidiki temkinlik, jawabliridiki keskinliklerdin uning bir qeyser ana؛ bir Uyghur ana؛ eng muhimi- bir imanliq ana ikenlikini hés qilish anche qéyin emes idi.
Bu heqtiki xewerler otturigha chiqqandin kéyin, oghulxan oghlining öltürülüsh sewebini éniqlash üchün munasiwetlik da'irilerni izdigen. Halbuki, sheherlik saqchi wilayetlik saqchigha, ular yene birige ittiriship oghulxanning gépini anglaydighan adem chiqmighan.
Mir'adiljan muhemmet kim?
Mir'adiljan muhemmet esli xoten wilayetlik yuqumluq késelliklerning aldini élish idarisining xizmetchisi bolup, 2002- yilining axiri “ Namaz oqudi”, “Qanunsiz diniy pa'aliyetlerge qatnashti” dégen jinayetler bilen xizmettin heydelgen.
Bizge kelgen uchurlargha qarighanda, mir'adiljan muhemmetke xitay da'irilirining xéli uzundin béri diqqet qilishqa bashlighanliqi melum.
Mir'adiljanning anisi oghulxan xanimning bizge dep bérishiche, mir'adiljan xizmettin qalghandin kéyin, bir dosti bilen shérikliship, ashxana achqan we yer échip, doriliq ösümlük térip satqan. Emma, xitay saqchiliri da'im uning arqisigha chüshüp, sodisigha tosqunluq qilghan we peqet ishini yalchitmighan.
Mir'adiljan 2004- yili ürümchidin xoten'ge qaytishida aptobusta qolgha élin'ghan we 3 yil qamalghandin kéyin 2007- yili qoyup bérilgen.
Yuqiriqisi oghulxan xanimning bayanliri. Bezi melumatlarda mir'adiljanning korlidiki bayin'gholin türmiside yatqanliqi ilgiri sürülmekte.
Mir'adiljan türmidin qaytip kelgendin kéyin, izchil halda xitay jasuslirining közitishi astida yashighan we uning barliq ishliri teqib qilin'ghan.
U qoyup bérilip bir mezgil nispiy erkin yashighan. Emma, 2008-yili 19-dékabir xoten sheher tosalla yézisida eqiqe (yeni at qoyush) merikisige qatnishiwatqanda jasuslar yene “Mir'adiljan qanunsiz diniy pa'aliyet üchün yighildi” dep xewer yetküzgendin kéyin, saqchilar öyge bésip kirip, eqiqe merikisige yighilghanlarni mir'adiljan bilen birge tutush üchün kelgende, mir'adiljan we bashqilar qéchip ketken. Shundin biri xitay saqchiliri mir'adiljanni dawamliq izdeshke bashlighan.
Bizge bu heqte kelgen uchurlardin melumki, shu mezgilde xotende bir neper xitay namelum kishiler teripidin öltürülgen. Qatilni tépip xitay puqralirining könglini emin tapturush helekchilikide qalghan xitay da'iriliri jinayetni saqchilardin qéchip yürgen mir'adiljan'gha artqan we uni qoghlap tutush buyruqi chiqarghan.
Mir'adiljanning qaraqash nahiyiside birining öyide turuwatqanliqini uqqan eyni waqittiki xoten j x idarisi bashliqi muxter jingwéy(Uyghur) bir top qoralliq saqchilarni bashlap u yerge barghan, 2009-yili 2- ayning 13- küni yérim kéchide öyge bésip kirgen.
Buning tepsilatini mir'adiljanning anisi oghulxandin anglayli:
Derweqe mir'adiljan öyde bar bolup, xitay saqchiliri bésip kirgende héchqandaq qarshiliq körsetmigen bolsimu, mir'adiljanni étip tashlighan we uning jesitini mashinigha bésip birge élip ketken.
Bizge kelgen we biz igiligen uchurlargha qarighanda, mir'adiljanning öltürülgen waqtining2 - ayning 14- küni etigen sa'et 3 ler etrapida ikenliki mölcherlenmekte.
Weqedin kéyin xitay da'iriliri“Biz qatilni qolgha chüshürüsh üchün gumandar yoshurunup yatqan öyge bésip kirgende, gumandar qarshiliq körsetkenliki üchün étip tashliduq” dégen bolsimu, bu heqtiki tepsilatlarni qet'iy mexpiy tutqan.
Bizge bu heqte kelgen melumatlarda, mir'adiljanning peqetla mensep östürüsh üchünla öltürülgenliki, xitay da'irilirining bu weqeni ashkarilimastin muxter jingwéy dégen saqchi emeldarini waqittin borun dem élishqa chiqiriwetkenliki ilgiri sürülmekte.
Bu heqte téximu tepsiliy melumat élish üchün, eyni waqittiki xoten sheherlik jama'et xewpsizliki idarisi muhapizet etritining bashliqi muxter (yerlikler uni muxter jingwéy dep atishidu) ge téléfon qilghan bolsaqmu, u téléfonni “Xata bolup qaptu” dep qoyuwetti.
Kéyin xoten j x idarisidin mir'adiljanni étip öltürüsh herikitige qatnashqan, xoten j x idarisining hazirqi bashliqi abletke téléfon qilghinimizda yéterlik jawabqa érishelmiduq.
Mir'adiljanning anisi bu weqedin xewer tapqandin kéyin, saqchi idarisi, hökümetning munasiwetlik orunlirigha bérip erz qilip kéliwatqan bolsimu, qana'etlinerlik jawabqa érishelmigen.
Undaqta oghulxan xanim qandaq qiyinchiliqlargha yoluqti? uning kelgüsi pilanliri qandaq? bu heqtiki tepsilatlargha qiziqsingiz, programmimizning dawamigha qulaq salghaysiz.