Wang léchüen "shinjang"ning uzun muddetlik tinchliqigha yene 20 - 30 yil waqit qalghanliqini bildürdi

2008-03-07

Béyjingda xitay xelq qurultiyining yighinigha qatnishiwatqan Uyghur aptonom rayoni partkomining sékritari wang léchüen, xitay bash ministiri wén jyabawning qurultayda bergen doklatidiki ma'arip mesilisige da'ir mezmunlarni muzakire qilghanda söz qilip, Uyghur élide uzun muddetlik tinchliqning emelge éshishi üchün yene 20 - 30 yil waqit kétidighanliqini, buning üchün" qosh tilliq ma'arip" ni zor kölemde yolgha qoyushqa toghra kélidighanliqini bildürdi. Bu wang léchüenning Uyghur élide uzun muddetlik tinchliqni emelge ashurushni 1 ‏ - qétim "qosh tilliq ma'arip" bilen munasiwetlendürüshidur.

Yighinda "az sanliq milletlerni xenzu tili öginishke ilhamlandurush kérek "dep tekitligen wang léchüen, "yer sharilishishning tedriji shekillinish basquchida az sanliqlarning xenzu tili, hetta chet'el tili öginishi barghanséri muhim bolup qéliwatidu" dédi. Yighinda Uyghur aptonom rayonning re'isi nuri bekri bolsa az sanliqlarning xenzu tili öginishini dunyagha yüzlinishning achquchi, dep teswirlidi.

"Shinjangdiki az sanliqlar putungxu'ani igillimise memliket we dunyagha yüzlinelmeydu" dep tekitligen nur bekri, kelgüsi 3 yildin 5 yilgha qeder waqit ichide yesli ma'aripining " qosh tillishish" nisbitini %85 ke yetküzidighanliqini bildürdi. Wang léchüenning eskertishiche, Uyghur aptonom rayoni "qosh tilliq ma'arip"qa 3 milyard 7 milyon yüen meblegh salidiken.

Lékin xitay da'irilirining bu siyasiti chet'eldiki Uyghur teshkilatlirini endishige salmaqta we ularning tenqidige uchrimaqta. Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim, amérika dölet mejlisidiki bir qétimliq ispat bérish yighinida xitay da'irilirining mezkur siyasitini " irqiy assimiliyatsiye qilish qorali" dep eyibligen idi. Yéqinda nur bekri béyjingda shinxu'a axbarat agéntliqigha chet'eldiki Uyghur teshkilatlirini" qosh tilliq ma'arip"qa hujum qiliwatidu, dep eyibligen. (Erkin)