Istanbuldiki xitay konsulxanisi aldida heywetlik naraziliq namayishi ötküzüldi

“-5Féwral ghulja weqesi” ning 21-yilliqi munasiwiti bilen istanbuldiki xitay konsulxanisi aldida zor kölemlik naraziliq namayishi we axbarat élan qilish pa'aliyiti ötküzüldi.

Bu qétimliq namayish istanbuldiki “Sherqiy türkistan teshkilatlar birliki” teripidin uyushturulghan bolup, namayishqa istanbulda yashawatqan Uyghurlardin er-ayal bolup nechche ming kishi qatnashti. Sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetullah oghuzxan bu namayishqa 8 mingdin artuq kishining qatnashqanliqini bildürdi. 

Namayishchilar qollirida ay-yultuzluq sherqiy türkistan bayraqlirini kötürgen halda xitay konsulxanisi aldigha qarap yürüsh qildi. Namayishchilar birdek “Ishghalchi qizil xitay, sherqiy türkistandin yoqal!”, “Heq-hoquq we adalet telep qilimiz”, “Sherqiy türkistan'gha höriyet”, “Shinjang emes, sherqiy türkistan”, “Türkiye uxlima, sherqiy türkistan'gha ige chiq!” dégen'ge oxshash sho'arlar towlidi. 

Namayish jeryanida muxbirlargha axbarat élan qilish yighini ötküzüldi. “Sherqiy türkistan teshkilatlar birliki” ge wakaliten, eysa yüsüp aliptékin wexpining re'isi doktor ömer qul bayanat élan qildi. 

Doktor ömer qul sözide “-5Féwral ghulja weqesi” de yüzlerche Uyghurlarning öltürülgenlikini bildürdi we xitayning bu wehshiyane qilmishlirini eyiblidi. U, hazir xitayning atalmish “Yépiq terbiyilesh merkizi” dégen nam astida Uyghur diyarini “Üsti ochuq türme” ge aylandurghanliqini bildürüp mundaq dédi: “Bügün sherqiy türkistan bir xil üsti ochuq jaza lagérigha aylanduruldi. Türmiler sirtida milyonlarche kishi atalmish ‛terbiyilesh merkizi‚ namidiki jaza lagérlirigha solanmaqta. Bu jaza lagérlirida dini alimlirimiz, ziyaliylirimiz, bilim igilirimiz, yazghuchi-sen'etchilirimiz, soda-sana'etchilirimiz we baylirimiz tutulup qamaldi. Büyük dini alimlirimiz arqa-arqidin türmilerde shéhit qiliniwatidu, xitay buning bilenla cheklinip qalmastin, iqtisadiy, siyasiy we diplomatiye imtiyazini qollinip, muhajirettiki Uyghur jama'iti bilen Uyghur teshkilatlirigha töhmet chaplash, qarilash qatarliq wastilar bilen ularni xelq'ara jama'etchilikke ‛térrorchi‚ qilip körsitishke urunmaqta.”

Doktor ömer qul sözide yene Uyghurlar üstidiki zulumgha xatime bérilishke chaqiriq qilip mundaq dédi: “Sherqiy türkistandiki insan qélipidin chiqqan xitay zulumi derhal toxtilishi kérek. Tayland we misirda tutulghan bigunah qérindashlirimizni qutuldurush üchün bashta türkiye qatarliq türk-islam dunyasi, dunyadiki pütün döletler, xelq'araliq kishilik hoquq teshkilatliri, birleshken döletler teshkilati, islam hemkarliq teshkilati qatarliq organlargha öz mes'uliyitini ada qilishqa we ularni xitaygha süküt qilmasliqqa chaqiriq qilimiz.”
Kéyin sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetullah oghuzxan, milletchi heriket partiyesi istanbul shöbisining mu'awin re'isi bülent masha'oghli, alp'eren ojaqliri teshkilati istanbul shöbisining re'isi kurshad mijan, “Sherqiy türkistan ölimalar birliki” ning mes'ulliridin hebibulla küseni qatarliqlar söz qilip, xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan bésim siyasetlirini tenqid qildi. 

Namayish jeryanida türk saqchiliri xitay konsulxanisi aldida yolni tosup tosaq qurghan bolup, bezi namayishchilar tosuqni bösüp xitay konsulxanisigha kirishke urundi. Emma namayish teshkilligüchi mes'ullarning chaqiriq qilishi bilen peskoygha chüshti. 

2 Sa'et dawam qilghan namayishta “Sherqiy türkistan teshkilatlar birliki” ning mes'ulliri türk saqchilirining ruxsiti bilen xitay konsulxanisigha yéqinliship, derwaza aldigha qara chembirek qoydi. Qara chembirek qoyush türkiyede insaniyetke qarshi jinayet ishligenlerni eyiblesh herikiti hésablinidu. 

Biz bu namayish toghrisida pikir qarashlirini élish üchün sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan we Uyghur pa'aliyetchi adil ishan bilen söhbet élip barduq. 

Hidayetullah oghuzxan bu pa'aliyetke 8000 din artuq kishining qatnashqanliqini we tesiri intayin zor bolghan bir meydan namayish bolghanliqini bildürdi. 

Uyghur pa'aliyetchilerdin adil ishan ependimu ziyaritimizni qobul qilip, özining 30 yildin buyan tunji qétim mushundaq köp Uyghurlar bilen xitaygha qarshi ajayip heywetlik bir namayish ötküzgenlikini buningdin nahayiti memnun bolghanliqini ipadilidi.