Prézidént donald tramp 7-noyabirdiki “Kommunizm qurbanliri küni” de bayanat élan qildi

Muxbirimiz méhriban
2018.11.09
donald-trump-tram-muxbirlar.jpg Prézidént donald tramp muxbirlarni kütüwélish yighinida. 2018-Yili 7-noyabir, washin'gton.
AP

7-Noyabir küni aqsarayning tor bétide “Kommunizm qurbanlirining xatire küni” munasiwiti bilen bayanat élan qilindi. Bayanatta sabiq sowét ittipaqi qurulghandin buyan kommunistik hakimiyetlerning insaniyetke élip kelgen balayi'apetliri eslep ötüldi.

Amérika prézidénti donald trampning namida élan qilin'ghan bu bayanatta hazirgha qeder pütkül dunya boyiche 100 milyondin artuq insanning kommunistik hakimiyetlerning ziyankeshlikige uchrighanliqi bildürüldi. Donald tramp bayanatta dunyaning herqaysi jaylirida tinchliq we erkinlik üchün küresh qiliwatqan kishilerni untup qalmasliqqa chaqirghan. 

Bultur, yeni 2017-yili 7-noyabir küni amérika prézidénti donald tramp 7-noyabir künini amérikida pütün memliket boyiche “Kommunizm qurbanlirini xatirilesh küni” dep élan qilghan idi. 

Bu yil 7-noyabir 1917-yili rusiyede partlighan “Öktebir inqilabi” gha 101 yil bolghan kün. Bu kün xelq'arada dunyadiki tunji kommunist hakimiyet tiklen'gen kün dep qarilidu. 

Amérikidiki weziyet analizchiliridin “Béyjing bahari” zhurnilining bash muherriri xu ping ependi radiyomiz ziyaritini qobul qilip, amérika prézidénti donald trampning 7-noyabir élan qilghan bayanatining ehmiyiti heqqide toxtaldi. 

Xu ping ependi sözide amérika prézidénti donald trampning bayanatida tilgha élin'ghan “Öktebir inqilabning siyasiy pelsepisi erkinlik we insaniy qedir-qimmetni ret qilidu. Shunga ötken 100 yil mabeynide mezkur inqilabning türtkisi bilen dunyagha kelgen diktator döletler dunyada 100 milyondin artuq ademning jénigha zamin boldi,” dégen sözlirini alahide tilgha élip ötti. U bu sözlerning kommunizmning tömür tapini astida hayatidin ayrilghanlar we hélihem dunyada mewjut bolup turuwatqan shi jingping hökümitige oxshash kommunist hakimiyetler astida éziliwatqan xelqlerni, lagérlargha qamalghan milyonlighan Uyghurlarni, kishilik hoquqliri depsende qilin'ghan tibet we xitay xelqlirini körsitidighanliqini bildürdi. 

Amérikidiki Uyghur siyasiy pa'aliyetchilerdin nurmemet musabay ependining qarishiche, mezkur bayanat tramp hökümitining kommunizmgha qarshi meydanining keskin tonda ipadilinishi déyishke bolidiken. 

Nurmemet musabay ependi mezkur bayanatning del jenwediki b d t bash shtabida xitayning kishilik hoquq xatirisige qarap chiqish yighini ötküzülüwatqan bir mezgilde élan qilinishi Uyghurlarning kommunizm hakimiyitining eng qattiq ziyankeshlikige uchrighan xelq ikenlikining étirap qilinishidur, dep körsetti. 

Nurmemet musabay ependi yene donald trampning bayanatidiki “Kommunizmdin ibaret bu berbat bolghan idé'ologiyige choqun'ghanlar dunyada zulum-zawalliqning dawamlishishigha hesse qoshidu” dégen sözlirini neqil élip, donald trampning mezkur bayanati nöwette xitay kommunist hökümitining qanliq basturushigha uchrawatqan Uyghurlar, yeni bügünki kündiki kommunizmning eng chong qurbanliri bolghan Uyghurlar weziyitige qarita xitaygha qarshi inkas qayturmay jim turuwalghan dölet we hökümetlerning öz pozitsiyisi heqqide qayta oylinishigha bérilgen qattiq signal déyishke bolidighanliqini tekitlidi. 

Taratqulardiki analizlar we gugul toridiki uchurlardin melum bolushiche, 1917-yili7-noyabir küni, yeni kona rus kaléndari boyiche 10-ayning 25-küni pétérburgda yüz bergen “Öktebir inqilabi” dep atalghan siyasiy özgirish bolshéwiklerning hakimiyitini barliqqa keltürgen. Buning bilen dunya ikki siyasiy lagérgha, yeni kommunizm we kapitalizm lagérigha ayrilishqa bashlighan. Ene shundin buyan dunyaning herqaysi jaylirida kommunistik hakimiyetler teripidin ziyankeshlikke uchrighuchilar barghanche köpeygen. 1991-Yili sabiq sowét ittipaqi parchilan'ghandin kéyin sherqiy yawropadiki döletlerde bir mezgil höküm sürgen kommunist hakimiyetlermu arqa-arqidin ghulighan. Emma asiyadiki xitay, shimaliy koréye we latin amérikisidiki kuba qatarliq az sandiki döletlerde kommunist diktatoriliqidiki hakimiyetler yenila mewjut bolup turmaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.