Metbu'atlarning amérika prézidénti obamaning yaponiye ziyariti heqqidiki inkasliri

Amérika prézidénti barak obamaning yaponiye ziyariti 23 - aprél kechte resmiy bashlandi. Obamaning yaponiye ziyaritige yaponiye we chet'el metbu'atliri oxshimighan inkaslarni bayan qilmaqta. Bezi közetchiler, amérika her qandaq shara'itta sénkakuning bixeterlikige kapaletlik qilidu dep qaraydiken.

Yaponiyede chiqidighan nopuzluq gézitlerdin “Asahi shimbun géziti”ning 21 - apréldiki“Obamaning yaponiye ziyariti halqiliq peyte boldi” serlewhelik ayako qatarliqlar birlikte élan qilghan bash maqalide, amérika prézidénti obamaning yaponiye ziyaritide ikki dölet arisidiki mudapi'e, soda qatarliq jehetlerde uzundin buyan saqliniwatqan we shundaqla chigish bolghan bezi mesililerning yishilidighanliqi, bolupmu ikki rehberning peyshenbe küni tokyoda élip baridighan söhbitige dunyaning diqqet qiliwatqanliqi bildürülgen.

Maqalide, yaponiye bash weziri shinzo abéning meqsiti herbiy jehette amérikining qollishini qolgha keltürüsh shundaqla amérika bilen bolghan munasiwitini küchlendürüp xitaygha köz - köz qilish bolsa, barak obamaning meqsiti süriye, ukra'ina mesilisi üstide özining tenqidi meydanini ipadilep bu mesililerde yaponiye bilen ortaqlishishni arzu qiliwatqanliqi bildürülgen. Yaponiyelik xelq'ara munasiwetler tetqiqatchisi tokyo uniwérsitétining proféssori, washin'gtondiki xelq'ara tetqiqat merkizining tetqiqatchisi fumi'aki kuboning periziche bolsa, barak obama süriye, qirim mesililiride yenila qizil siziqtin atlap ötelmeydiken shundaqla bezi közetküchilerning éytishiche “Amérika bu mesililerde rusiye bilen dogha chüshüp qaldi” dep qarilidiken.

Yaponiyelik xelq'ara munasiwetler tetqiqatchi kuboning bildürüshiche, hazirqi waqitta bir qisim döletler xitayning jenubiy déngiz, sherqiy déngiz etrapida özlirining xitay bilen bolghan rayon mesililirini hel qilishta amérikining taza küchep ketmigenlikige heyran bolghan, yaponiye bolsa sénkaku arilida xitay bilen herbiy toqunush yüz bergen ehwal astida amérikining yéqindin yardemde bolushini qolgha ketürüsh üchün bu qétimqi ikki dölet söhbitide sénkaku arili mesilisini asasliq söhbet timisi qilishni oylishiwatqanliqini otturigha qoyghan.

Amérika - yapon munasiwiti toghrisida toxtalghan tetqiqatchi kubo:“Yaponlar sénkaku, xitaylar diyawyü, teywenlikler bolsa tyawyü dep atap üch terep talishiwatqan aral majirasi söhbitide bu qétim, obama ilgiri amérikining bu mesilide boshap ketken meydanini qayta chingitishi belkim amérika - yapon munasiwitini téximu kücheytishi mumkin” dégen.

Maqalide déyilishiche, köpligen yaponlar sénkaku aral mesiliside amérikining xitaygha yan bésip kétishidin endishe qiliwatqan bolsimu, emma bezi közetküchiler amérika bu kichikkine aralda urush peyda qilishni xalimaydu. Sewebi amérika bezi iqtisadiy mesililerde bu xildiki majiralarni özige paydisiz dep qaraydu dep oylaydiken.

Yaponiyening amérikigha yéqinlish siyasitige özgiche qarashta bolghan yaponiye kéyo uniwérsitétining amérika tashqiy siyasiti tetqiqatchisi proféssor toshihironining qarishimu maqalide otturigha qoyulghan bolup, uning éytishiche, xitayning herbiy küchi künidin - kün'ge küchiyiwatqan bir weziyette, yaponiyening amérika bilen hemkarlishishni kücheytishi yaponiyening bixeterlikige paydiliqken.

Maqalide :“Tokyo, washin'gitonning teklipi bilen t t p soda hemkarliqigha eza bolup kirish toghrisida öz - ara söhbetlishiwatqan bolsimu, emma yaponiye amérika bilen, yaponiyege kala göshi, gürüch éksport qilishtek soda türliride birlik hasil qilalmidi” déyilgen.

“Asahi shimbun géziti” ning xewiride amérika bilen yaponiyening her jehette hemkarlishishini, ilgirki yillardiki amérika prézidénti jorji bush bilen yaponiye bash weziri koyzumi zamanisigha sélishturup, ikki rehber zamanisida ikki dölet hemkarliqining rayon bixeterliki, soda we bashqa tereplerde eng yuqiri pellige kötürülgenlikini alahide eskertip ötken.

Yaponiyediki köp tirazhliq gézitlerdin biri bolghan “Yomi'uri shimbun géziti”ning 23 - apréldiki sanida “Obama: sénkaku aralliri amérika - yaponiye tinchliq kélishimining da'iriside” namliq maqale élan qilin'ghan. Aptor atsuko matsumoto maqaliside amérika prézidénti barak obamaning amérika prézidéntliri ichide ochuq - ashkara halda <“Okinawa ölkisidiki sénkaku aralliri amérika - yaponiye tinchliq kélishimining 5 - maddisida déyilgen da'ire ichide” dep yomi'uri shimbun gézitige yazma shekilde jawab yazghanliqini bildürgen. Uning éytishiche, ikki dölet arisidiki tinchliq kélishimining 5 - maddisida sénkaku aralliri mesilisi tilgha élin'ghanliqtin, amérika her qandaq shara'itta sénkakuning bixeterlikige kapaletlik qilidu dep chüshinishke bolidiken.

Ziyaritimizni qobul qilghan xitay - yapon mesililiri musteqil tetqiqatchisi ma'éda xanim obamaning yaponiye ziyariti heqqide toxtilip mundaq dédi:

“Bu, prézidént obamaning yaponiyige qilghan tunji qétimliq ziyariti. Obamaning bash wezir shinzo abé bilen köpligen mesililer üstide söhbetliship, sénkaku'a arili qatarliq aral mesilisining hel qilinishini ümid qilimen.”

Yaponiyede én'giliz tilida chiqidighan “Japan taymés géziti” ning 23 - apréldiki sanida “Abé yasukunigha sekridi” namliq maqale élan qilin'ghan. Maqalide, mushu ayning 21 - küni yaponiye bash weziri shinzo abéning shinto dinining qa'ide - ehkamliri boyiche bahar pesillik diniy murasimi bahanisi bilen yasukuni buzurukwalar mazirigha “Masakaki” dep atilidighan erwahlargha atap bizilip ibadetxanigha sowgha qilinidighan derex shéxini teqdim qilghanliqi, yasukuni mazarliqi bolsa 2 - dunya urushidiki a derijilik urush jinayetchiliri bilen munasiwetlik bolghanliqi sewebidin ikki dölet söhbitige tesir yétip qilishidin endishe qilin'ghanliqi bildürülgen.

Ottura sherqtiki ereb döliti kuweyttin chiqidighan “Kuweyt xeweler agéntliqi” ning tor bétide bérilgen obamaning yaponiye ziyariti heqqidiki xewiride “Obamaning asiyada élip baridighan ziyaritining tunji qedimini yaponiyedin bashlishi, yaponiye bilen qoshna bolghan ellerge amérika - yaponiye dostluqining neqeder chongqurluqidin bisharet béridu”déyilgen.

Awaz ulinishtin tepsilatini anglang.