Dolqun eysaning hindistan'gha bérishi xitayning naraziliqini qozghidi

Dolqun eysaning hindistanda chaqirilidighan xitay bésimi astidiki milletlerning kishilik heq - hoquqliri témisidiki yighin'gha qatnashmaqchi bolghanliqi xitayning naraziliqini qozghidi.

Bir qisim xelq'ara metbu'atlar ikki kündin buyan d u q ijra'iye komitéti re'isi dolqun eysaning hindistanning daramsalada chaqirilmaqchi bolghan yighin'gha qatnishishigha xitay hökümitining narazi bolghanliqini ilgiri sürmekte.

Bu yighinni eslide merkizi washin'gtonda bolghan xitaydiki puqralar küchi teshkilati teshkilligen bolup, 4 - ayning 28 - künidin 5 - ayning 1 - künige qeder dawamlishidighan bu yighin'gha tibet sergerdan hökümiti sahibxaniliq qilidiken. Tibetliklerning rohaniy dahiysi dalay lamamu yighin'gha qatnishidiken.

Yighin'gha Uyghur, tibet, ichki mongghul, teywen, xongkung, awmén qatarliq rayonlarning wekilliri hemde xitay démokratliri, falun'gongchilarning qatnishishi pilanlan'ghan. Dolqun eysamu teklipke bina'en Uyghur wekilliri qatarida hindistan'gha bérishning wiza resmiyetlirini béjirip bolghan. Emma bu xewer xitay terepke bilinip, ularning jiddiy qarishigha seweb bolghan.

Dolqun eysa ependi bu heqte toxtilip, hindistan hökümitining wiza bergenlikini, emma hindistan tashqi ishlar ministirliqining bixeterlik mesiliside téxi jawab bermigenlikini tilgha aldi.

Biraq, 21 - aprél küni xitay tashqi ishlar bayanatchisi xu'a chünying inkas bildürüp, dolqun eysaning hindistan'gha kirip bu yighin'gha qatnishishini muwapiq körmeydighanliqini, uning xelq'ara saqchidin qizil tutush buyruqi chiqirilghan shexs ikenlikini, uni sotqa tapshurush kéreklikini tekitligen.

Uning inkasi, béyjingda hindistan - xitay chégra mesilisi söhbiti élip bérilghan bir waqitqa toghra kelgen. Dolqun eysa ependi, xitay tashqi ishlar bayanatchisining inkasida yéngiliq yoqluqini, oxshash mezmundiki bayanatni oxshimighan muqamda izchil tekrarlawatqanliqini éytti.

Uyghur siyasiy zatliridin erkin aliptékin ependi, daramsalada chaqirilidighan bu qétimqi köp terep birleshme yighinigha qatnishishning Uyghurlar üchün ehmiyetlik bir ish bolidighanliqini eskertip, eger dolqun eysaning hindistandiki bixeterliki kapaletke ige bolmighan teqdirde, bu yighin'gha bashqa Uyghurlarning qatnishishining paydiliq bolidighanliqini tewsiye qildi.

“Hindstan waqt géziti” qatarliq metbu'atlardiki xewerlerde, hindistan hökümitining xitay “Térrorchi” dep jakarlighan dolqun eysaning bu yighin'gha qatnishishigha ijazet qilishini, eyni chaghda hindistan hökümiti térrorchi dep élan qilghan pakistanliq mewlane mes'ud ezherning térror tizimlikige kirishige xitayning qarshi chiqqanliqigha bérilgen jawab teriqiside sherhlimekte.

Shuning bilen birge, eger dolqun eysa mesilisi tüpeyli hindistan - xitay otturisida köngülsizlik peyda bolsa, buning yéqinda chaqirilidighan rusiye, xitay, hindistan otturisidiki térrorgha ortaq qarshi turush yighinighimu tesir körsitishi mumkinliki ilgiri sürülmekte.

Dolqun eysa ependi bu heqte toxtilip, hindistan hökümitining démokratik bir el ikenlikini, xitay bésimigha tiz pükmeydighanliqini, hindistanning Uyghurlargha ijabiy köz qarashta qaraydighanliqini, biraq döletler ara munasiwetlerde herqachan bashqilarni qurban qiliwétishtek tragédiyilik hadisilerning yüz béridighanliqini eskertti.

Uyghur siyasiy közetküchiliridin perhat muhemmidi ependimu bu toghrisida ipade bildürüp, xitay hökümitining Uyghurlarning muhajirette élip bériwatqan siyasiy we diplomatik pa'aliyetliridin barghanséri bi'aram boluwatqanliqini bayan qildi.

Dolqun eysa ependi ziyaritimiz xatimiside, xitayning özige qarshi küchlerni bésiqturush üchün qolidin kélidighan barliq wasitilerge muraji'et qiliwatqanliqini, öziningmu chet'elde turup xitayning ziyankeshlikige uchrawatqan kishilerning biri ikenlikini eskertti.