D u q re'isi dolqun eysa firansiyede Uyghur mesilisini anglatti

D u q re'isi dolqun eysa ependi(aldinqi ret soldin birinchi) “Kishilik hoquq qoghdighuchilirining dunyawi uchrishishi” yighinida. 2018-Yili 29-öktebir, firansiye.

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa “Kishilik hoquq qoghdighuchilirining dunyawi uchrishishi” yighinida Uyghurlar mesilisini anglatti.

Dolqun eysa ependi 29-öktebirdin étibaren firansiye ziyaritini bashlighan bolup, u 3 künlük ziyariti esnasida teklipke bina'en parizhda chaqirilghan “Kishilik hoquq qoghdighuchilirining dunyawi uchrishishi” namliq xelq'araliq yighin'gha qatniship Uyghurlar mesilisini, jümlidin Uyghur diyaridiki jaza lagérliri mesilisini anglatqan.

Dolqun eysa ependining firansiye paytexti parizhdin teminligen melumatlirigha asaslan'ghanda, 1998-yili xelq'arada aktip siyasiy pa'aliyet élip bériwatqan yüzligen teshkilatlarning wekilliri we meshhur kishilik hoquq pa'aliyetchiliri parizh shehirige jem bolup, “Kishilik hoquq pa'aliyetchilirini qoghdash ehdinamisi” ni dunyagha élan qilghan. Bu ehdiname b d t teripidin qobul qilinip, “Kishilik hoquq pa'aliyetchilirini himaye qilish xitabnamisi” namida dunyagha jakarlan'ghan.

“Kishilik hoquq qoghdighuchilirining dunyawi uchrishishi” namliq bu yighin mezkur xitabname élan qilin'ghanliqining 20 yilliqini shundaqla b d t ning “Kishilik hoquq uniwérsal bayannamisi” élan qilin'ghanliqining 70 yilliqini xatirilesh munasiwiti bilen ötküzülgen.

Dunyadiki 5 qit'edin 300 din artuq meshhur kishilik hoquq pa'aliyetchiliri, b d t we yawropa parlaménti kishilik hoquq komitétining rehberliri, firansiyening dölet we hökümet erbabliri qatnashqan bu yighin'gha d u q re'isi dolqun eysa ependimu teklip boyiche qatnashqan. Yighinning 29-öktebir ötküzülgen échilish murasimida b d t we yawropa ittipaqining kishilik hoquqqa mes'ul rehberliri nutuqlar sözligen.

Dolqun eysa ependining bildürüshiche, “Kishilik hoquq qoghdighuchilirining dunyawi uchrishishi” namliq bu yighinning asasiy meqsiti ziyankeshlikke uchrighan yaki xeter astida qalghan kishilik hoquq pa'aliyetchilirini qoghdashtin ibaret iken. Dolqun eysa ependi yüzligen kishilik hoquq pa'aliyetchiliri jem bolghan bu sorunda Uyghurlar mesilisini, jaza lagérliri mesilisini hemde Uyghur kishilik hoquq pa'aliyetchisi ilham toxti délosini otturigha qoyup ötken.

Bu yighin'gha firansiyede yashawatqan Uyghur siyasiy aktipliridin ekber ependimu ishtirak qilghan bolup, u mezkur yighinning Uyghurlar mesilisini meshhur kishilik hoquq pa'aliyetchiliri arisida keng tonutushqa yaxshi pursetler yaritip bergenlikini tilgha aldi.

D u q re'isi dolqun eysa ependi 3 kün dawamlashqan bu yighin jeryanida köpligen kishilik hoquq pa'aliyetchiliri we herqaysi döletlerning bu sahediki yuqiri derijilik xadimliri bilen tonushush shundaqla söhbetler élip bérish pursitige ige bolghan. U mezkur yighinni axirlashturup, firansiyede bezi muhim uchrishishlarda bolidiken hemde 5-öktebirgiche dawamlishidighan yawropa parlaméntidiki ziyaret pa'aliyitini bashlaydiken.