Парижда ечилидиған 5 - нөвәтлик дуня уйғур қурултийиниң тәйярлиқ хизмәтлири рәсмий башланди

Дуня уйғур қурултийи иҗраийә комитити бүгүн парижда ечилидиған 5 - нөвәтлик қурултайниң тәйярлиқ комитети тизимликини елан қилди. Буниң билән 5 - нөвәтлик қурултайниң тәйярлиқ хизмәтлири рәсмий башланди. Бу мунасивәт билән мухбиримиз бүгүн қурултай иҗраийә комитети рәиси долқун әйсани зиярәт қилип қурултай тәйярлиқ комитети әзалири вә қурултайға қатнишидиған вәкилләрниң салаһийәтлири һәққидә мәлумат сориди.

Һөрмәтлик радийо аңлиғучилар, бүгүн дуня уйғур қурултийи торбетидә парижда ечилидиған 5 - нөвәтлик қурултай тәйярлиқ комитетиниң тизимлики елан қилинди. Тизимликтин мәлум болушичә, тәйярлиқ комитети америка, германийә, түркийә, қазақистан, қирғизистан қатарлиқ 11 дөләттә яшаватқан 26 нәпәр паалийәтчидин тәшкилләнгән. Биз бүгүн бу тәйярлиқ комитетидики кишиләрниң вә қурултайға қатнишидиған вәкилләрниң салаһийити, қурултайниң дуня миқясида һәрикәт қиливатқан паалийәтчилириниң омуми әһвали һәққидә қурултай иҗраийә комитети рәиси долқун әйсани зиярәт қилдуқ.

Соал: бүгүн қурултай тор бекитидә, 5 - нөвәтлик қурултайниң тәйярлиқ комитетиниң тизимлики елан қилинди, буниңға асасән, парижда ечилидиған 5 - қурултайниң тәйярлиқи рәсмий башланди дейишкә боламду?

Җаваб: болиду. Бурун иҗраийә комитети өз ичимиздә елип барған бир қатар тәйярлиқ хизмитимиз болған, бу қетимқиси, бу қетимқиси тәшкилат миханизминиң барлиқ тармақ тәшкилатлириниң иштиракида башланди.

Соал: қурултай тәйярлиқ комитетидики әзаларниң салаһийити һәққидә мәлумат бәрсиңиз, йәни комитет әзалири қайси алаһидиликлиригә асасән бекитилди?

Җаваб: тизимлик еланимизда әскәртилгәндәк, алди билән тәшкилат ишлирида тәҗрибилик болуш, мумкин қәдәр давада актип рол ойнаватқан болуш, техиму муһими қурултай алди вә давамида бу ишқа толуқ вақтини берәләйдиған болушни асаси өлчәм қилдуқ. Әмма әмәлий хизмәт давамида, еһтияҗ туғулса тәйярлиқ комитети әзалирини йәнә көпәйтимиз, һазирчә 26 кишини бекиттуқ. Булар пат йеқинда сайлам комитети, иқтисадий кометит қатарлиқ 4 комитетқа бөлүнүп тәйярлиқ хизмәтлирини давам қилиду.

Соал: бу нөвәтлик қурултайға қандақ салаһийәттики кишиләр вәкил яки вәкил намзати болалайду?

Җаваб: бу әлвәттә қурултийимизниң низамнамисгә, тәҗрибиләргә асасән болиду. Һазирчә дейәләйдиғиним, алдинқи 4 қетимлиқ қурултайниң вәкиллири, шәрқи түркистан инқилаби тарихида рол алған пишқәдәм инқилабчилиримизниң аилә - тавабиатлири; һәрқайси дөләтләрдики җамаәт әрбаблири вә диний затлар бу қурултайниң вәкил намзатлири болиду; вәкилләрниң сайлиниш яки бекитилиш мәсилиси һәрқайси дөләтләрдики уйғурларниң әмәлий әһвалини көздә тутқан һалда қурултай тәбйярлиқ комитетимиз тәрипидин бекитилиду.

Соал: мушу мунасивәт билән дуня уйғур қурултийидики паалийәтчиләрниң нөвәттики омумий әһвали һәққидә бир қисқичә мәлумат бәрсиңиз?

Җаваб: бүгүн дуня уйғур қурултийиниң тәркипидә 26 тәшкилат вә униңда паалийәт елип бериватқан 100дин артуқ паалийәтчимиз бар, буниңдин башқа, һәрқайси дөләтләрдики тәшкилатларға қетилмиған һалда бивастә биз билән мунасивәт қилип туруп хизмәт қиливатқан 20 - 30 әтрапида паалийәтчимиз бар. Бу дегәнлирим сәпниң алдида паалийәт елип бериватқанлар, сәпниң алдиға өтмигән, әмма арқа сәптә туруп қәләм билән, иқтисади билән, сиясий мәслиһәтлири билән хизмәт көрситиватқан йәнә йүзләрчә ярдәмчимиз бар. Йәни бүгүнки дуня уйғур қурултийиниң қошуни 10 йил аввалқи қошун әмәс, зор вә тәҗрибилик бир қошун.

Соал: сизчә, дуня уйғур қурултийиниң паалийәтчиләр қошунидики бу зорийишниң сәвәблири немә?

Җаваб: йеқинқи 10 йилдин буян америка вә явропадики, болупму түркийәдики уйғурларниң санида зор көпийиш болди, иккинчиси, 10 нәччә йилдин буян қурултай тәркипидики паалийәтчиләрниң мутләқ көпчилики сәптин чекинмиди, давамлиқ вәзипә өтиди, буниң билән дипломатийә вә тәшкилатчилиқ ишлирида бәлгилик дәриҗидә тәҗрибигә игә болди, үчинчиси, техиму муһими, тәшкилатимизниң бундақ мустәһкәмлиниш, бундақ күчлинишидә рәисимиз рабийә қадир ханимниң хәлқимиз ичидики чақириқ күчи, хәлқарадики нам шәрипи вә тәшкилатимиздики йетәкчилики муһим рол ойниди.

Соал: қурултайниң муһим планлиридин бири, қурултай рәһбәрлик қатлимини қайтидин сайлап чиқиш, сизчә 5 - нөвәтлик қурултайниң рәһбәрлик қатлимида йеңилиниш боламду?

Җаваб: пүтүнләй йеңилиниш болмайду дәп қараймән, әмма һәр қетимқи қурултайда болғинидәк, бу қетимму бәлгилик дәриҗидә өзгириш яки толуқлиниш болидиғанлиқи ениқ. Худди рәисимиз рабийә қадир ханим алдинқи күни әркин асия радийосида дегинидәк, 5 - нөвәтлик қурултай шәрқи түркистан мустәқиллиқ һәрикитидә техиму чоң вә техиму әмәлий қәдәмләрни басалайдиған бир рәһбәрлик сепини сайлап чиқиду. Бу җәһәттә һәммизниң ишәнчимиз камил.

Соал: дуняниң һәрқайси җайлиридики паалийәтчиләр вә уйғур җамаәтлиригә қандақ бир чақириқ яки тәшәббуслириңиз бар?

Җаваб: һәрқайси дөләтләрдики вәтәндашлиримизни, җүмлидин җамаәт әрбаблиримиз вә актиплиримизни қурултайниң тәйярлиқ хизмәтлиригә қарита идийә җәһәттин һазир болушқа, болупму вәкилләрни сайлаш яки тәйинләштә тәшкилатимизға актип һәмкарлишишқа, маддий вә мәнивий җәһәтләрдин ярдәмдә болушқа чақиримиз.