D u q re'isi dolqun eysa: “Yaponiyede hésdashliqi we qollashni qolgha keltürduq”

Dunya Uyghur qurultiyi Uyghurlarning nöwettiki éghir weziyitini yaponiye hökümitige we yaponiye jama'etchilikige anglitish üchün d u q re'isi dolqun eysa ependi, ijra'iye komitéti re'isi ömer qanat ependi we d u q bayanatchisi dilshat rishit ependilerdin teshkil tapqan bir hey'et teshkillep yaponiyede bir yürüsh pa'aliyetler élip bardi. 4-Ayning 1-künidin 10-künigiche élip bérilghan pa'aliyetler qandaq ötti? néme muweppeqiyetlerni qolgha keltürdi? d u q ning yaponiyege bunchiwala ehmiyet bérishidiki seweb néme? bundin kéyin néme pa'aliyetlerni élip barmaqchi? dégen'ge oxshash so'allargha jawab tépish üchün d u q re'isi dolqun eysa ependi we sherqiy asiya insan heqliri munbiri re'isi tomotada ishixara ependi qatarliq kishiler bilen söhbet élip barduq.

Dolqun eysa ependi Uyghurlar üchün, bolupmu chet'eldiki Uyghur dewasi üchün yaponiyening muhim bir dölet ikenlikini, 20-esirning bashliridila Uyghurlar tunji ammiwi teshkilatini yaponiyede qurghanliqini, ularningmu yaponiyege ehmiyet bergenlikini bayan qildi.

Dolqun eysa ependi Uyghurlarning merhum rehbiri eysa yüsüp alptékinningmu 1970-yili dunya ziyaritige chiqqanda yaponiyege bérip muhim uchrishishlarni élip barghanliqini, kéyinki yillardimu d u q rehberlirining izchil halda yaponiyege ziyaret élip barghanliqini, hetta 2012-yili d u q qurultiyini yaponiyede chaqirghanliqini, d u q aliy rehbiri rabiye qadir xanimningmu köp qétim yaponiyede ziyarette bolghanliqini bayan qildi.

Yaponiyede pa'aliyet élip bériwatqan sherqiy asiya insan heqliri munbiri re'isi tomotada ishixara ependi Uyghur mesilisini yaponiye bilen Uyghurlarning ortaq mesilisi dep qarighanliqi üchün bundaq bir pa'aliyetni uyushturghanliqini bayan qilip, “Biz Uyghur mesilisige yaponiye bilen Uyghurlarning ortaq mesilisi dep qarighachqa bu pa'aliyetni uyushturduq. Uyghur mesilisi yaponlarning xitayni tonushida muhim rol oynaydu. Shunga biz bundin kéyinmu d u q ning yaponiyede Uyghur mesilisini anglitishigha téximu keng zémin teyyarlap bérimiz”, dédi.

D u q yaponiyede Uyghurlarning derd-elemlirini, nöwettiki weziyitinila anglitiwatamdu? Uyghur dewasining yaponiye dölitining aliy menpe'eti bilen néme munasiwiti bar? dolqun eysa ependi Uyghurlarning derdini anglitipla qalmastin xitayning asiyadiki kéngeymichilik siyasitinimu anglatqanliqini, yaponlarning hésdashliqini qollishini qolgha keltürgenlikini bayan qildi.

Dolqun eysa ependi bashchiliqidiki d u q rehberliri yaponiyege élip barghan 10 künlük ziyariti jeryanida bezi parlamént ezaliri, siyasiy partiye mes'ulliri we ammiwi teshkilat mes'ulliri bilen uchrashqandin sirt mutexessisler bilen uchriship bundin kéyin némilerni qilish toghrisidimu muzakire élip barghan. D u q re'isi dolqun eysa ependi 10 künlük ziyaretning muweppeqiyetlik ötkenlikini bayan qildi.