Erkin ekrem: türkiyining shangxey hemkarliq teshkilatigha eza bolush éhtimalliqi yoq
2013.02.26

Sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti istratégiye tetqiqat bölümining uyushturushi bilen her ayda bir qétim ötküzülüp kéliwatqan istratégiye tetqiqat yighinining bu ayliq yighini 2013-yili 2-ayning 23-küni istanbulning zeytinburnidiki déngiz feneri jem'iyetning yighin zalida ötküzüldi. Yighinda, enqeredin alahide teklip qilin'ghan istratégiye mutexessisi doktor erkin ekrem, “Türkiyining shangxey hemkarliq teshkilatigha ezaliqi we uning sherqiy türkistan'gha körsitidighan tesiri” dégen témida söz qildi.
Doktor erkin ekrem sözide aldi bilen shangxey hemkarliq teshkilatining qurulush tarixi we meqsetliri toghrisida toxtaldi we bu teshkilatning qurulghandin bashlap xitayning Uyghurlarni basturushigha hemkarliship kéliwatqanliqini ipadilidi.
Doktor erkin ekrem, bu teshkilatning ortaq bir qimmet qarishi yoqluqini we bu teshkilatqa eza döletler, teshkilatqa meslihet salmastin bashqa chong döletler bilen hemkarliship kélishim tüzidighanliqini, bu teshkilatining bashqa xelq'araliq teshkilatlargha sélishturghanda xelq'ara sehnide tesir küchining yoqluqini ipadilidi.
Doktor erkin ekrem sözide shangxey hemkarliq teshkilati we sherqiy türkistan mesilisi toghrisida toxtaldi hem türkiyining shangxey hemkarliq teshkilatigha kirishni telep qilishning sewebliri toghrisida toxtaldi.
Doktor erkin ekrem, xitayning türkiyidin endishe qiliwatqan muhim nuqtilarni otturigha qoydi, uning qarishidiki bu nuqtilar töwendikiche: türkiyining shimali atlantik okyan teshkilatigha ning ezasi bolushi, türkiyining yawropa ittipaqigha eza bolush üchün namzatliqi, türkiyining gherb ellirining sépidin orun élishi, türkiyining ottura asiyada tarixi, medeniy we dini tesiri bilen shangxey hemkarliq teshkilatining ichidiki 3 döletni bir gewdige keltürüsh tesirining éhtimalliqi, türkiyining shangxey hemkarliq teshkilati ichide sherqiy türkistan we Uyghur mesilisige köngül bölüshi.
Doktor erkin ekrem sözide yene shangxey hemkarliq teshkilatigha eza bolushning shertliri bilen türkiyining yawropa ittipaqi bilen imzalashqan kélishimlerning zit kélidighanliqini otturigha qoydi. U, shangxey hemkarliq teshkilatining térrorizmni bahane qilip, Uyghurlarni basturushta xitaygha masliship bérish sherti bilen türkiyining gherb elliri bilen kishilik hoquq jehette imzalashqan siyasiy jinayetchilerni qayturup bermeslik kélishimnamisining zit kélidighanliqini misal qilip körsetti we shundaqla türkiyining shangxey hemkarliq teshkilatining shertlirini qobul qilishi mumkin emeslikini, ene shu sewebtin bu teshkilatqa eza bolush éhtimali yoqluqini ipadilidi. U, bu mesilide endishe qilmasliq kéreklikini tekitlidi.
Doktor erkin ekrem axirida yighin ehlining shangxey hemkarliq teshkilati we Uyghurlar toghrisida sorighan so'allirigha jawab berdi. Yighin 2 sa'et dawam qilghan bolup qizghin keypiyat ichide axirlashti.