Jaza lagérliri mesilisi “Myunxén türk medeniyet merkizi” de anglitildi
2019.02.18

Dunya Uyghur qurultiyining rehberliri “Myunxén türk medeniyet merkizi” ning telipige bina'en jaza lagérliri toghrisida melumat berdi.
D u q diniy ishlar komitétining mudiri, “Sherqiy türkistan ölimalar birliki” ning mu'awin re'isi turghunjan alawudun we d u q fondining mudiri abdujélil emet ependiler teklipke bina'en 17-féwral küni merkizi myunxén shehiride bolghan “Myunxén türk medeniyet merkizi” ge bérip, jaza lagérliri mesilisi we Uyghur diyarining nöwettiki weziyiti toghrisida melumatlar bergen.
“Sherqiy türkistandiki jaza lagérlirining arqa körünüshi qandaq? türkiye néme qilishi kérek?” témisida ötküzülgen bu melumat bérish yighinini “Myunxén türk medeniyet merkizi” teshkilligen bolup, ular Uyghur diyarining hazirqi éghir weziyitini türk jama'itige téximu etrapliq bildürüsh üchün d u q rehberlirini teklip qilghan. Turghunjan alawudun ependi bu yighinda jaza lagérliri mesilisini chöridigen halda xitayning Uyghur xelqi üstidin yürgüzüwatqan basturush siyasetliri toghrisida doklat bergen.
“Myunxén türk medeniyet merkizi” ning re'isi ayup tenriwerdi ependi bu munasiwet bilen ziyaritimizni qobul qilghanda “Özimizning herqachan sherqiy türkistan xelqining yénida bolghanliqimizni bildürüsh üchün bu yighinni uyushturduq” dégenlerni tilgha aldi. U mundaq dédi: “Ana wetinimiz türkiyedin minglarche kilométir yiraqliqta bolushigha qarimay, yürikimizning bir parchisi bolghan sherqiy türkistan bizning ata wetinimizdur. Sherqiy türkistan qeshqerlik mehmutning wetini, sherqiy türkistan yüsüf xas hajipning wetini, sherqiy türkistan sultan satuq bughraxanning wetini, sherqiy türkistan türk-islam medeniyiti yaralghan we tarqalghan bir tupraqtur. Bu tupraqqa ige chiqish barliq türk ewladining mejburiyitidur.”
Ayup tanriwerdi ependi bu qétimqi yighin heqqide toxtilip yene mundaq dédi: “Epsuski, bügün sherqiy türkistan kommunist xitayning zulumi astida ézilmekte, assimilyatsiyege uchrimaqta, hetta irqiy qirghinchiliqqa duch kelmekte. Bolupmu axirqi aylardin buyan, sherqiy türkistandin kelgen échinishliq xewerlerni anglimaqtimiz. Biz myunxén türk medeniyet merkizi bolush süpitimiz bilen bügünki bu programmini her waqit sherqiy türkistanliq qérindashlirimizning yénida bolghanliqimizni yene bir qétim jakarlash meqsitide alahide uyushturduq.”
Turghunjan alawudun ependining bildürüshiche, myunxéndiki her sahe türk jama'itining ijtima'iy we medeniy pa'aliyetlirining merkizi orgini bolghan “Myunxén türk medeniyet merkizi” yillardin buyan Uyghurlarning siyasiy küreshlirige yar-yölekte bolup kéliwatqan bir teshkilat bolup, aldinqi aylar we heptilerde bu teshkilatning ezaliri jaza lagérlirigha qarshi élip bérilghan namayishlargha aktip ishtirak qilghan hemde “5-Féwral ghulja weqesi” munasiwiti bilen xitayning myunxéndiki konsulxanisi aldida ötküzülgen namayishqimu qatniship, xitay hökümitining insaniyetke qarshi siyasetlirini qattiq eyibligen.
“Myunxén türk medeniyet merkizi” de ötküzülgen “Sherqiy türkistandiki jaza lagérlirining arqa körünüshi qandaq? türkiye néme qilishi kérek?” namliq bu yighinigha qatnashqan d u q fondining mes'uli abdujélil emet ependi yighinda Uyghur diyarining nöwettiki emeliy weziyitidin etrapliq melumatlar teqdim qilip, türk jama'itining hésdashliqini qolgha keltürgenlikini bildürdi.
Axirqi aylardin buyan yawropadiki türk teshkilatlirining özlükidin qozghilip, xitayning jaza lagérlirigha qarshi namayishlarni ötküzüsh, ilmiy muhakime yighinlirini uyushturush pa'aliyetliri barghanséri köpeymekte. D u q rehberlirining bildürüshiche, aldimizdiki aylarda yawropa miqyasida yene xitaygha qarshi heriketlerning kölimi barghanséri kéngiyidiken.