Gollandiyede tughulup ösken türk qizliri Uyghur qérindashlirini yoqlidi

Söhbet axiridiki dostluq alaqisini chingitish toghrisidiki mungdishishlar

6 - Dékabir gollandiyening arnhm shehiride oquwatqan amine sumbul we hilal démirel qatarliq üch türk qizi bashqa türkiy tilliq xelqlerni téximu yaxshi bilish üchün gollandiyediki Uyghur qérindashlirini yoqlap kelgen we Uyghur diyarining nöwettiki weziyitini dunyagha anglitishqa bel baghlighanliqini bildürüshken.

Ulartunji ziyra'iti üchün zeyst shehirige jaylashqan “Yawropa sherqiy türkistan ma'arip jem'iyiti” ning ayliq söhbet pa'aliyitide jem bolghan Uyghurlarni tallighan.

Igilishimizche, qizlar özliri oquwatqan mektepning bir tutash orunlashturushi bilen bügünki ré'al dunyada dunyaning herqaysi jayliridiki xalighan bir qowm yaki milletning kültür - medeniyet, iqtisadiy we siyasiy saheliride uchur igilep, doklat bérishke uyushturulghan bolup, ular Uyghurlarning ehwalini tonushturushni tapshuruq témisi qilip tallighan.

Ziyaritimizni qobul qilghan qizlar shu yer waqti chüshtin kéyin bashlinip, kech sa'et 9 gha qeder dawam qilghan bu pa'aliyette özliri qiziqqan sahelerdiki so'allirigha qana'etlinerlik jawablarni alghanliqini bildürdi.

Amine sumbul isimlik qiz qandaq bolup Uyghurlar we ularning wetinini bu qétimliq meshiq témisi qilip talliwalghanliqini chüshendürüp: “Dunya jughrapiyisi derslikidin ortigha chiqqan bu tapshuruq esli ispaniyediki ichki majiralar we uning sewebliri heqqide bolup, bu bizni anche jelp qilalmighan idi. Shuning bilen xanimdin özimiz xalighan bir yerdiki ziddiyetke tolghan bir xelqning ehwalini téma qilip tallashqa bolamdu, dep soriduq. Xanim maqul, dédi. Shuning sherqi türkistanni talliduq” dédi.

Hilal démirel atliq qizmu bu xil tallashqa seweb bolghan amillarning a'ile terbiyisining türtkiside meydan'gha kelgenlikini testiqlap: “Jezmenki ‛ata - animizdin alghan tesirimiz seweb boldi‚ déyishke tamamen bolidu. Gollandiye bizge bu mesile heqqide bir nerse ögetmidi. Emma, ata - animizning da'imliq söhbetliri we munaziriliridin sherqiy türkistandiki qérindashliq munasiwitimizning tarixi rishtisini we ularning bügünki zulumgha tolghan achchiq qismetliri heqqidiki melumatlarni anglap chong bolghanliqimiz, bizning bügünkidek bir pursette sherqiy türkistanning we Uyghurlarning derdini anglitishqa türtke boldi” dédi.

Gollandiyediki ölkü ojaqliri teshkilatining aktip pa'aliyetchisi idris ependi bu qétimliq ziyariti heqqide toxtilip: “Biz perzentlirimizge dawamliq sherqiy türkistanliq qérindashlirining dewasigha sahib chiqishni dewet qilip kelduq. Bu qizlar ene shundaq bir terbiyening tesiri bilen bu yerge keldiler” dédi.

Ata, anisining bu xil arzu - ghayiliri bilen yétilgen amine sumbul, hilal démirel we neslixan topal'oghlu qatarliq bu qizlar toluqsiz ottura mektepning oqughuchiliri bolup, dunya jughrapiyisi derslikide ortigha chiqqan bu pursetni Uyghur qérindashlirining ehwalini tonushturushqa serp qilghan.

Igilishimizche, bu qizlar teyyarlighan doklatini aldi bilen sawaqdashlirigha, andin pütün mekteptiki oqughuchilargha anglitish üchün mexsus léksiye béridiken.

Gollandiyening zeyst shehirige jaylashqan “Yawropa sherqiy türkistan ma'arip jem'iyiti” ning orunlashturushida her ayning béshi yaki axiridiki yekshenbe künliri bir qétimdin dawam qilip kéliwatqan “Ayliq söhbet pa'aliyiti” gollandiyediki Uyghurlarning “Diniy we milliy telim - terbiye”, “Söhbet - munazire”, “Didar gheniymet” qatarliqlar mezmun qilin'ghan pa'aliyet bolup, nechche yildin béri izchil dawam qilip kelmekte.

Jem'iyet mes'ullirining bildürüshiche, bu jem'iyet bu xil izchilliqning netijiside Uyghurlar we Uyghur élige qiziqquchilarning gollandiyediki tunji békitige aylan'ghan bolup, jem'iyet mes'ullirimu bu xil méhmanlirigha layiqida mu'amile qilish arqiliq öz - ara tonushush we zich alaqe ornitish arqiliq hemkarlishishni qolgha keltürüp kelmekte iken.

Jem'iyet mes'ulliridin isa qarajim jem'iyet ornining muqimliqi, pa'aliyet xizmetlirining da'imliqi we izchilliqidin yaxshi netijilerning meydan'gha kéliwatqanliqini bildürdi.

Bu qétimliq pa'aliyettimu ziyaretke kelgen qérindashlar Uyghur qérindashlirigha türklerning milliy rohigha simwol qilin'ghan “Hilal ay astida huwlawatqan bir böre” teswirlen'gen oyma taxtini sowgha qildi. Uyghurlarmu ay - yultuzluq bayraq chüshürülgen sharpa sowgha qilip, dostluqni qedirleydighanliqini ipadilidi.