Özbékistan prézidénti islam kerimofning béyjing ziyariti

Özbékistan prézidénti islam kerimof 19 - 20 - awghust künliri dölet ziyaritide bolush üchün béyjinggha yétip kélip, xitay dölet re'isi shi jinping bilen körüshüp, ikki döletning köp tereplik hemkarliqliri heqqide söhbetler élip bardi hemde birleshme bayanat élan qilip, ikki döletning keng da'irilik hemkarliqlirini téximu kücheytidighanliqigha pütüshti. Rusiye bilen gherbning ukra'ina mesilisige a'it ziddiyetliri ötkürleshken peytke toghra kelgen bu ziyaret heqqide türlük qarashlar mewjut.

Özbékistanning “ Podrobno.Uz” toridiki bu heqtiki tepsilatta körsitilishiche, islam kerimof özbékistaning xitay rehberliri bilen bolghan her bir uchrishishni yuqiri bahalaydighanliqini, bügünki söhbetning ikki dölet di'alogining yuqiri sewiyige yetkenlikini körsitidighanliqini tekitligen. Shi jinping xitayning özbékistanni “Ishenchilik shérik dep qaraydighanliqi”ni bildürgen.

Xitayning shinxu'a agéntliqining bu heqtiki xewerliridin melum bolushiche, islam kerimof bilen shi jinpingning söhbiti jeryanida islam kerimof shi jinpingning ötken yili özbékistan'gha élip barghan ziyaritige yuqiri baha bérip, uni tarixiy ehmiyetke ige ziyaret, ikki dölet munasiwetlirini rawajlandurush we chongqurlitishta zor ehmiyetke ige dep tekitligen. .

Xewerlerdin melum bolushiche, islam kerimof bilen shi jinping yene afghanistan weziyiti heqqidimu pikir almashturghandin sirt yene shangxey hemkarliq teshkilati ramkisi astidiki hemkarliqni we bixeterlik sahesini téximu kücheytishni tekitligen.

Shi jinping ikki terepning soda - iqtisadiy munasiwetliri, énérgiye, pul - mu'amile, yéza igilik we qatnash qatarliq sahelerdiki hemkarliqlar we meblegh sélishni téximu kéngeytishni otturigha qoyghan hemde xitay bilen özbékistan arisida tebi'iy gaz turubisi yatquzush qurulushini asasliq qurulush pilani qilishni bildürgen. Xitay terep yene özbékstanning dunya soda teshkilatigha kirishini qollaydighanliqini tekitligen.

En'gliye b b s agéntliqining xewer qilishiche, xitay nöwette özbékistanning rusiye we yawropa ittipaqidin kéyinki üchinchi soda shérikidur.

Ikki dölet sodisi yéqinqi yillardin buyan téz tereqqi qilghan bolup, axirqi alte yil ichide soda miqdari 6 hesse köpiyip, 2013 - yili 5.2 Milyard dollargha yetken, hazir özbékistanda 482 karxana xitay bilen shérikleshken. Buning ichide 70 tin artuqi toluq xitay meblighi bilen ish élip barmaqta. Xitayning 74 shirkiti özbékistanda wekil turghuzghan.

2013 - Yili, shi jinpingning özbékistan ziyaritide ikki dölet 31 kélishim imzalighan bolup, buning qimmiti 15 milyard dollargha yetken idi.

Amérikidiki gé'orgiy washin'gton uniwérsitétining iqtisadshunasliq penliri boyiche doktor kandidati perhat bilgin ependining qarishiche, özbékistan bilen xitay arisidiki alaqilerning asasliq nuqtisi énérgiye sahesige qaritilghan bolup, xitay özbekistanning tebi'iy gazlirini köplep sétiwélishni meqset qilip, özbékistan bilen zor miqdardiki tebi'iy gaz kélishimi imzalighan idi.

Islam kerimofning 19 - awghsut künidiki béyjing sepirining birinchi künidiki eng muhim netijisi, uning shi jnping bilen ikki dölet birleshme bayanatigha imza qoyushidur. 16 Maddiliq mezkur birleshme bayanatning mezmun da'irisi nahayiti keng bolup, uningda ikki döletning xelq'araliq, rayon xaraktérliq siyasiy hemkarliqi, xelqara we rayon mesliliridiki ortaq meydanidin bashqa yene, ikki döletning soda - iqtisadiy, medeniy - ma'arip, sehiye, pul - mu'amile, qatnash, qatarliq türlük sahelerdiki hemkarliqlari kücheytighanliqi namayan qilin'ghan.

Birleshme bayanatta yene ikki döletning bixeterlik sahesidiki hemkarliq mesilisi, yeni Uyghurlarning siyasiy heriketlirige ortaq qarshi turushimu tekitlen'gen bolup, “Ikki terep ortaq halda "sherqiy türkistan térrorluq küchliri"ni oz ige alghan " üch xil küchler"ge, zeherlik chékimlik toshush we bashqa chégra halqighan jinayi heriketlerge ortaq zerbe béridu” dep belgilen'gen. Elwette, tashkent bu xil meydanini izchil tekitlep uni emelde körsitip kelmekte.

Amérika awazining xewer qilishiche, islam kerimofnimng xitay ziyariti Uyghur rayonidiki weziyetler keskinleshken peytke toghra kelgen bolup, Uyghurlarning nöwettiki ehwali we béyjingning Uyghurlargha qaratqan siyasitige özbék ziyaliylirimu diqqet qilmaqta, ema tashkent hökümiti béyjingning tutqan siyasitige nisbeten lam - jim démey turmaqta.

Melum bolushiche, 24 - 29 - awghust künliri shangxey hemkarliq teshkilatigha eza 6 döletning 7000 herbiy xadimi ichki mongghulda térrorizmgha qarshi ortaq herbiy manéwir ötküzidu. Özbékistanmu mezkur guruppining ichide elwette.

Perhat bilgin ependining qarishiche, kerimofning bu qétimqi xitay ziyaritining tüp meqsetlirining biri del rayondiki iqtisadiy küchi eng küchlük xitay bilen soda - iqtisad, meblegh jehettiki hemkarliqni ashurup, bir tereptin rusiyening bésimigha taqabil turush, yene bir tereptin, ottura asiya rayonidiki ornini osturushtur. Chunki rayonda nowette qazaqistan rehber dölet süpitide körülmekte.

Perhat bilgin ependining qarishiche, xitaymu özbékistan bilen bolghan hemkarliqqa ehmiyet bérishni ashuriwatqan bolup, xitay üchün özbékistan énérgiyesidin bashqa yene uning muhim jughrapiyilik ornidur, chünki xitay qirghizistan, özbékistan tomur yolini qurush arqiliq iran we türkiyege,axirida yawropagha chiqalaydighan yolni achalaydu. Amérika awazining yézishiche, muhajirettiki özbék ziyaliyliridin yazghuchi sefer békjan ependi islam kerimof memuriyiti xitayning jughrapiyiwi siyasi meqsetliri üchün xizmet qilmaqta dep tenqid qilghan.

U, “Xitay tarixtin buyan merkiziy asiyani qolgha kirgüzüsh üchün rusiye bilen riqabette bolup keldi, özbékistanning musteqil dölet supitide bügünki siyasiti astida ene shu xitayning jughrapiyiwi siyasiy meqselirige xizmet qilish yétiptu, xitay körsetken yardem we salghan sermayilerde hem shu meqset bar” deydu.

Tehlillerdin melum bolushiche, islam kerimofning bu qétimqi béyjing ziyariti yene rusiye bilen gherb arisidiki munasiwetler soghuqlashqan, rusiyening qirimni qoshuwélishdin kéyin ukra'ina mesilisi jiddiyleshken hemde sherqiy ukra'inadiki bölgünchi küchler bilen kiyéw arisidiki toqunushlar toxtimaywatqan bir peytke toghra keldi. Buningdin bashqa yene rusiye bilen qazaqistan , bélarusiye qatarliq döletlerning yawro - asiya iqtisadiy ittipaqining resmiy qurulushimu emelge éship, kéler yili 1 - aydin bashlap ishqa kirishidighanliqi bildürüldi.

Perhat bilgin ependining qarishiche, özbékistanning xitay meblighini köplep jelip qilip, hemkarliqni kücheytish, shuningdek gherb bilen bolghan hemkarliqlirini ashurush bilen rusiye tesirige küch körsetmekte. Chünki özbékistan rusiyening bashlamchliqidiki yawro - asiya iqtisadiy ittipaqigha kirishtin özini chetke alghan, emma uning qoshnisi qirghizistan we tajikistanlar bolsa, bu ittipaqqa kirishke intilmekte.

Perghane uchur tori xitay hökümet metbu'atliridin neqil élip, bu heqte uchur tarqatqan bolup, islam kerimof buningdin üch aylar ilgiri, yeni may éyida shangxeyge bérip, “Asiyada hemkarliq we ishench” yighinigha qatnashqan hem shi jinping bilen körüshüp, pikir almashturghan idi. Bu,islam kerimofning bir yil ichide ikki qétim xitayni ziyaret qilishi bolup hésablinidiken.