Yawropa parlaménti jaza lagérliri toghrisida qarar qobul qildi

Bir awazgha qarshi 23 neper parlamént ezasining birdek qollishi bilen Uyghur diyaridiki jaza lagérliri mesilisi yawropa parlaméntining omumiy yighinida otturigha qoyulghan.

4-Öktebir küni firansiyening sitrasburg shehiridin Uyghurlar üchün bir xosh xewer tarqaldi. Yawropa parlaménti xitayning Uyghur diyarida tesis qilghan jaza lagérlirini öz ichige alghan 15 maddiliq bir qararni 700 din artuq parlamént ezasi qatnashqan omumiy yighinda maqulluqtin ötküzgen. Dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa sitrasburgdiki yawropa parlaméntining zalida turup, bu xosh xewerni sin körünüshi arqiliq pütün dunyagha tarqatti. Yawropa parlaménti maqullighan bügünki bu qarar munasiwiti ijtima'iy taratqularda köpligen inkaslar we alqishlar meydan'gha chiqti.

Yawropa parlaméntining sitrasburgdiki merkizidin ziyaritimizni qobul qilghan dolqun eysa ependi bu qararning qobul qilin'ghanliqi heqqide toxtilip ötti. U aldi bilen bu xosh xewerning Uyghur millitige xeyrlikler nésip eylishini, sherqiy türkistandiki jaza lagérlirining taqilishigha türtke bolushini ümid qilidighanliqini bildürdi hemde bu qararning qobul qilinishining asan'gha toxtimighanliqini tilgha aldi.

Dolqun eysaning bildürüshiche, xitayning Uyghur diyarida jaza lagérliri qurghanliqini inkar qilishi, uni tashqi dunyadin yoshurushi yaki perdazlap körsitishidek bir qatar hiyle-neyrenglirini berbat qilghan bu qarar muhim tarixiy ehmiyetke ige iken. Bu qarar yawropa ittipaqigha eza 28 döletning birdek awazi bilen maqullan'ghan iken.

Dolqun eysa yene 1 awazgha qarshi 23 neper parlamént ezasining yawropa ittipaqining bügünki omumiy yighinida jaza lagérliri toghriliq etrapliq toxtilip ötkenlikini, xitay hakimiyitining jaza lagérliri we Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan her türlük medeniyet qirghinchiliqlirigha derhal xatime bérishni telep qilghanliqini bayan qildi.

UNPO (Wakaletsiz milletler teshkilati) ning xizmetchi xadimi lusiye xanim bu heqte toxtalghanda mezkur qararning heqiqetenmu kishini söyündüridighan bir xushxewer bolghanliqini, buning yawropa ittipaqigha eza döletler üchünmu xitay bilen bolghan munasiwette Uyghurlarning hazirqi éghir weziyitini nezerge élishqa mejburlaydighanliqini tekitlidi. U mundaq dédi: “Yawropa parlaméntida qobul qilin'ghan bu qaltis qarar üchün uzun bir waqit köp ejir serp qilishqa toghra keldi. D u q re'isi dolqun eysa ependi buning üchün tinimsiz mujadile qildi. UNPO We yawropa parlaméntidiki ‛Uyghur dostluq guruppisi‚ ning xadimlirimu adalet meydanida ching turup, Uyghur millitining béshigha kelgen bu éghir paji'elerge xatime bérish üchün köp tirishchanliq körsetti. Bu qarar pütün dunyagha sherqiy türkistanda jaza lagérlirining mewjutluqini, xitayning Uyghur qatarliq milletler üstidin étnik tazilash hem medeniyet qirghinchiliqi élip bériwatqanliqini yawropa ittipaqigha eza 28 döletke wakaliten jakarlidi. Xitay meyli étirap qilsun yaki qilmisun, meyli qandaq shekillerde perdazlap körsetmisun, sherqiy türkistandiki zulumni emdi yoshuralmaydu. Bu qarar dunya döletliri, milletliri we kishilik hoquq organliri üchün Uyghurlargha munasiwetliki büyük bir qoral. Men bu qimmetlik qararning dunyagha kélishi üchün küch chiqarghan barliq kishilerge, d u q rehberlirige, UNPO xadimlirigha we ‛Uyghur dostluq guruppisi‚ gha eza parlamént xadimlirigha köptin köp rehmitimni bildürimen.”

Dolqun eysaning bildürüshiche, bezi parlamént ezaliri, mesilen, yawropa parlaméntining mu'awin re'isi kastaldo ependi sözliride “Eger xitay hakimiyiti Uyghur diyaridiki jaza lagérlirini derhal taqimisa, yawropa ittipaqi xitay bilen bolghan sodini derhal toxtitishi kérek,” dégendek qattiq ibarilerni qollan'ghan iken.

Bügünki qarar qobul qilish yighinigha xitay wekillirimu közetküchi süpitide qatnashqan. Emma ularning mezkur qararning qobul qilinishigha tosqunluq qilishqa küchi yetmigen. Xitayning uzundin buyanqi tirishchanliqlirining hemmisi köpükke aylan'ghan.

Qarar qobul qilish yighini jeryanida bir qisim parlamént ezaliri d u q we uning re'isi dolqun eysa ependige yighin ehli aldida rehmetlirini bildürgen we yighindin kéyin uni tebriklep xatire süretlerge chüshken.