Muhajirettiki Uyghurlar qozghighan “Menmu Uyghur” pa'aliyitige gherblik Uyghurshunaslarmu awaz qoshti

Muxbirimiz méhriban
2019.02.14
Elise-Anderson-MenmuUyghur.jpg “Menmu Uyghur” pa'aliyitige nöwette amérikining indi'ana uniwérsitétida doktorluq aspirantliqida oquwatqan Uyghur muzika-medeniyet tetqiqatchisi élis andérson xanimmu qatnashqan.
Social Media

Sen'etkar abduréhim héyitning xitay türmiside ölgenlik xewiri tarqalghandin kéyin türkiye tashqi ishlar ministirliqi xitayning milyonlarche Uyghurlarni lagérgha qamighanliqini eyiblep bayanat élan qilghan idi. Xitay buninggha qarita naraziliq bayanati élan qilip, abduréhim héyt sözlitilgen sin körünüshini ashkarilidi hemde türkiyeni yalghan xewer tarqitish bilen eyiblidi. Bu weqe muhajirettiki Uyghurlar qozghighan “Menmu Uyghur” pa'aliyiti arqiliq xelq'araning diqqitini yene bir qétim Uyghur diyaridiki lagérlar mesilisige merkezleshtürdi.

Melum bolushiche, bu pa'aliyetke Uyghurlardin bashqa gherb döletliridiki Uyghurlar mesilisige yéqindin köngül bölüp kéliwatqan kishilik hoquq pa'aliyetchiliri we bir qisim Uyghurshunas tetqiqatchilarmu awaz qoshqan.

Bélgiye biryussél höriyet uniwérsitétining xitaydiki az sanliq milletler medeniyiti tetqiqatchisi, dotsént wénisa fan'gwillé xanim ziyaritimizni qobul qilip, özining mezkur pa'aliyetke awaz qoshushidiki sewebler heqqide toxtaldi. U “Menmu Uyghur” pa'aliyitige qatnishish “Chet'ellerdiki Uyghur tetqiqatchiliri üchün wijdaniy mejburiyet” dédi. 

U bayanida ikki yildin buyan xitaydiki mezgilide yéqin dostluq munasiwiti ornatqan Uyghur bilim ademlirining xitay da'iriliri teripidin tutqun qilin'ghanliqi heqqidiki xewerlerni anglighan bolsimu, emma ular üchün héch qilip bérelmigenlikini bildürdi. U bu qétim finlandiyediki xalmurat Uyghur teshebbus qilghan “Menmu Uyghur” pa'aliyitidin xewer tapqandin kéyin, bu pa'aliyetken awaz qoshush qararigha kelgenlikini bayan eskertip ötti.

Wénisa fan'gwillé xanim yene mezkur pa'aliyetning xitaygha téximu qattiq bésim peyda qilish roli barliqini tekitlidi. 

“Menmu Uyghur” pa'aliyitige nöwette amérikining indi'ana uniwérsitétida doktorluq aspirantliqida oquwatqan Uyghur muzika-medeniyet tetqiqatchisi élis andérson xanimmu qatnashqan.

Élis andérson xanim 2012-2013-yillarda Uyghur diyarida ötküzülgen “Yipek yoli sadasi” namliq naxsha musabiqisige Uyghurche “Nazaket” dégen isim bilen qatniship, özining Uyghur naxshilirini eynen orunlash mahariti we rawan Uyghurche sözliri bilen Uyghurlar arisida tonulghan idi.

U “Menmu Uyghur” pa'aliyitige awaz qoshup, twittérgha yollighan yazmisida xitayda iz-déreksiz ghayib bolghan Uyghur folklor tetqiqatchisi doktor rahile dawut bilen bille chüshken resimini yollighan. Resimning astigha “Rahile dawut hazir qeyerde? uninggha oxshash tetqiqatchilarning insan qélipidin chiqqan mu'amilige uchrishigha néme seweb boldi?” dégen so'allarni qoyghan.

Élis andérson xanim bügünki künde Uyghur xelqi uchrawatqan bu xil éghir zulumlargha süküt qilalmaydighanliqini, özining “Menmu Uyghur” pa'aliyiti we bashqa usullar arqiliq naheq türmilerge qamalghan Uyghurlar üchün öz awazini anglitidighanliqini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.