Әзһәр университети оқуғучиси елясҗанниң аилиси һелиһәм изтирап чәкмәктә

Мухбиримиз гүлчеһрә
2018.04.04
misirda-uyghur-elyasjan-raxman.jpg Мисирдики тора түрмисигә қамилип һазирғичә хәвири болмиған 16 уйғур оқуғучиниң бири елясҗан рахман.
RFA/Gülchéhre

Мисирдики тутқунда, тора түрмисигә қамалған уйғурлардин 16 синиң та һазирғичә хәвири йоқ. Әзһәр университетиниң оқуғучиси елясҗан рахман, өткән йили 1-сентәбирдин башлап ғайиб қилинған шу оқуғучиларниң бири.

Әмдила 24 яшқа киргән елясҗан, мисирда тутқун башланған күнләрдә, қизи вә еғир аяғ аялиниң бихәтәрликини ойлап, түркийәгә аввал уларни йолға салиду. Әтиси өзи һәрдәқә айродромида сәвәбсизла тутуп қелиниду. Елясҗанниң иккинчи қизи у тура түрмисидики чеғида туғулиду. Униң аяли мунзирә икки қизини бағриға бесип айлардин бери елясҗанниң из-дерикини қилмақта.

Бултур 7-айда уйғурларни нишан қилип аввал қаһирә, кейин пүтүн мисирда елип берилған шу қетимқи тутқун һәрикитини мисир даирилири “қанунсиз көчмәнләрни тазилаш” дәп чүшәндүргән болсиму, қолға елинған уйғур оқуғучиларниң көп қисминиң мисирда қанунлуқ оқуватқанлиқи ашкариланған иди.

Мисирдики тутқунға учриған уйғурларниң адвокати иззәт ғәнийм илгири ахбаратларға “қолға елинған оқуғучилар рәң бойичә сериқ рәңликләр, қизил рәңликләр вә ғайиблар дәп үч чоң гуруппиға айрилиду. Булардин ахирқи гуруппиға мәнсуп 16 уйғур оқуғучи 1-сентәбирдин башлап ғайиб болди” дегән иди.

Елясҗан рахман мисирда тутқун қилинип тора түрмисигә қамалғандин кейин қизил рәңлик категорийәгә айрилған 16 оқуғучиниң бири.

Әзһәр университетиниң оқуғучиси елясҗан рахманниң аяли мунзирә мисирдики тутқанда өз аилисиниң вәйран болғанлиқиға һекайисини сөзләп бәрди.

Бу йил 20 яшқа киргән мунзирә, 2014-йили, мисирға оқушқа кәлгән. Әзһәрниң оттура мәктипидә оқуватқан мунзирә 2015-йили 9-айда, юрти қәшқәргә қайтип, өзигә охшаш мисирда оқуватқан елясҗан билән той қилип, биллә мисирға қайтип кәлгән. У, балилиқидин тартип тонуйдиған елясҗан билән бәхтлик аилә муһитида оқушини давам қилиду. Уларниң бир омақ қиз пәрзәнти болиду. Мунзирә иккинчи қизиға еғир аяғ һалда, өзи әзһәрниң оттура мәктипидә, йолдиши әзһәр университетиниң 1-йиллиқида оқушини давам қилип имтиһанға тәйярлиқ қиливатқан күнләрдә, йәни 2017-йили, 7-айниң 4-күни кечидә қабаһәтлик чүш кәби башланған қара қоюқ тутқунниң хәвири, уйғур оқуғучилар арисида бир дәмдила пур кетиду.

Елясҗан әмдила бир яшқа киргән қизи, иккинчи қизиға 6 айлиқ һамилидар аялини елип әтиси новәйби айродромиға келиду. Һалбуки савақдашлириниң “исмиң тизимликкә чүшкән болуши мумкин” дегән қисқа учури билән, у қизи вә аялиниң өзи билән тәң маңса һәммисиниң пешкәлликкә учраш еһтималини ойлап, алди билән уларни түркийәгә йолға салиду. У, аяли вә балисиниң түркийәгә йетип барғанлиқидин телефон арқилиқ хәвәр тепип хатирҗәм болғандин кейин, муһәммәт ясин исимлик йәнә бир ағиниси билән биргә түркийәгә меңишқа тәмшәлгәндә айродромда тутқун қилиниду вә айродромда 7 күн тутуп турулғандин кейин, тора түрмисигә йөткилиду. У аяли билән шуниңғичә телефонда алақилишип туриду. Әмма у тора түрмисигә барғандин кейин, мунзирәниң елясҗан билән алақиси пүтүнләй үзүлүп қалиду.

Мунзирә өзиниң иккинчи қизини йәңгигән пәйтидә, елясҗанниң түрмидин телефон қилип, қизини бәк сеғинғанлиқини қайта-қайта дәп кәткәнликини ейтип йиғлап кәтти.

Ахирқи қетим 2017‏-йили 8-айниң 30-күни қурбан һейтниң һарписида елясҗандин йәнә телефон келиду, бу қетим елясҗан өзиниң 16 балиниң қатарида қизил гуруппиға бөлүнгәнликини, қалған икки гуруппидикиләрни башта қоюп бәргәнликини һәмдә сақчиларниң “қизил гуруппидикиләрни хитайниң улар террорчи дегән учури билән тутқан болсақму, силәрни хата тутуп қаптуқ, әсли бигунаһ икәнсиләр, пәқәт тәкшүрүштин кейин қоюп беримиз” дегәнликини ейтқан икән.

Елясҗанниң тура түрмисидин қилған шу қетимлиқ телефонидин кейин, уларниң алақиси пүтүнләй үзүлгән. Башқилардин бу ғайиб 16 уйғурниң хитайға қайтурулғанлиқи һәққидики мүҗмәл учурларни аңлиған болсиму, өзиниң һәр вақит, “қизлиримниң дадиси түрмидин һаман чиқиду”, дегән үмидини үзмәй келиватқанлиқини билдүргән мунзирә, дадиси түрмидики чағда туғулған иккинчи қизиниң һазир 7 айлиқ болғанлиқини, қизиға елясҗан таллиған “мәйзурә ” дәп исим қойғанлиқини ейтти. Дадиси түрмидә чеғида туғулған мәйзурәниң исми “асанлиққа еришкүчи” дегән мәнаға игә икән.

Елясҗан наһәқ тутулуп ғайиб болғандин кейин, бу аилиниң тартқан азаб-оқубәтлири өзлири биләнла түгимәйду, һәтта уларниң вәтәндә қалған ата-анилири вә уруқ-туғқанлириму охшимиған аччиқ тәқдир қисмәтләргә учриғанлиқи мәлум.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.