Putin: bizning herbiylirimiz qirimning özini mudapi'e qilishining arqisida turdi

Rusiye prézidénti wladimir putin özining peyshenbe künidiki téléwiziye nutqida qirimda ötküzülgen qirimning musteqilliqi we rusiyege qoshulushigha a'it omumiy xelq awaz bérishning rusiye herbiylirining arqida turushi astida emelge ashurulghanliqini étirap qildi. Biraq, u rusiyening bu herikitini “Kishilerning öz idiyisini ipadilishige yardem bérish üchün” dégendek sözler bilen chüshendürüp, rusiyeni aqlidi.

B b s ning xewer qilishiche, wladimir putin : “Men, bizning wezipilirimizning qirimliqlarning özlirini erkin ipadilesh shara'itlirini teminlesh, hazirqidek ukra'inaning sherqide boluwatqandek ishlarning bolmasliqi, milletchilerning qoralliq etretlirining bolmasliqini teminlesh ikenlikini yoshurmaymen.” deydu.

U sözini dawamlashturup, “Elwette, qirimning özini mudapi'e qilghuchilirining arqisida bizning herbiy xadimlirimiz turdi. Men xuddi tekitligendek ular nahiye toghra, qet'iy we kespiy halda heriket qildi, bashqiche yol bilen rastchil, ashkara we layiq référéndum ötküzüp, kishilerning özlirining oylirini ipadilishige yardem bérish mumkin emes idi.” deydu.

Wladimir putin yene qirimni rusiyege qoshuwélishning rusiyening shimaliy atlantik okyan ehde teshkilatidin qorqushtin kélip chiqqanliqini körsitip,“Bizning qirim heqqidiki qararimiz buning bilen munasiwetliki, eger biz nato we okra'inagha qarita héchnéme qilmisaq, ular bizge jim tur, bu, sen bilen munasiwetsiz déyishetti we nato ning herbiy paraxotliri, shereplik rus déngiz küchlirining shehiride bolatti. Bu biz üchün jughrapiyiwi ehmiyetke igidur. Emeliyette rusiye qara déngiz boyidin heydep chiqirilatti.” deydu. Uning ilgiri sürüshiche, ukra'inaning nato bilen bolghan qara déngizni öz ichige alghan hemkarliq, yeni ukra'inaning nato bilen birlishishi rusiye üchün xewplik idi. Shu sewebtin qirimni igiliwalidu xalas.

Qirim krizisi partlap, qirimdiki bir qisim jaylar qoralliq kishiler teripidin ishghal qilin'ghanda, hemde qirim rusiye qoralliq küchlirining himayisi astida omumiy xelq bélet tashlash ötküzgen we qirimdiki köp jaylar rus qoralliq küchliri teripidin igilen'gende amérika, we yawropa ittipaqi hem nato rusiyeni qirimgha qoshun ewetkenliki bilen eyibligen shuningdek qirimdin eskerlirini chékindürüshni telep qilghan idi. Emma, wladimir putin bashliq rusiye rehberliri qirimdiki bu heriketlerde rusiye eskerlirining arqida turghanliqini inkar qilghan idi.

Emma, ene shu weqeler bolup, bir ay ötkende putin axiri buni étirap qilghan bolsimu, biraq u özide yene ukra'inadiki weziyet heqqide toxtalghanda, donétsk, lugansk qatarliq oblastlarda rusiye herbiylirining yoqluqini bildürdi. Biraq, gherb döletliri izchil türde donétsk qatarliq sherqiy ukra'inadiki weqelerge rusiye herbiy xadimliri we alahide xizmet xadimlirining qatnashqanliqini tenqid qilmaqta.

B b s agéntliqining xewer qilishiche, 17-aprél küni jenwede ötküzülgen amérika, rusiye, yawropa ittipaqi we ukra'inadin ibaret töt terepning ukra'ina krizisi heqqidiki söhbiti axirlashqan bolup, söhbetke rusiye terep wekili süpitide qatnashqan rusiye tashqi ishlar ministiri sérgéy lawrow moskwaning okra'inagha qoshun kirgüzidighan héchqandaq arzusi yoqluqini tekitlidi. Lawrow bu söhbette xuddi prézidénti putin'gha oxshashla ukra'ina zéminida rusiye herbiylirining barliqini inkar qildi.

Lawrow sözide ukra'inlarni qérindash xelq dep atighan bolup, u “Bizning qoshunlirimizni okra'inagha, bizge dost döletning zéminigha, bizge qérindash xelq yashawatqan zémin'gha kirgüzidighan héchqandaq arzuyimiz yoq, bu rusiye fédératsiyesining tüp menpe'etlirige qarshidur” dep tekitligen.

Amérika awazining yézishiche, jenwede ötküzülgen bu söhbette amérika, rusiye, yawropa ittipaqi we ukra'ina birlikte ukra'ina'i krizisni hel qilish charilirini tépip chiqmaqchi idi. Söhbette töt terep, weziyetning téximu murekkeplishishining aldini élishqa pütüshken. Amérika dölet ishliri ministiri kérri töt sa'etlik söhbettin kéyin, qanunsiz qoralliq guruppilarni qoralsizlandurush igiliwalghan binalarni tinchliq bilen boshitip chiqqan barliq naraziliq bildürgüchilern kechürüm qilish we bashqa tereplerde kélishim hasil qilin'ghanliqini bildürdi. Buningdin bashqa yene tereplerning bashqa mesililer boyiche dawamliq söhbet ötküzüshi heqqidimu pütüshüm hasil qilindi.