Д у қ рәиси рабийә қадир ханим германийәниң берлин шәһиридә доклат бәрди

Дуня уйғур қурултийиниң берлин шәһиридә чақирилған “хәлқара уйғур мусапирлар мәсилиси” мавзулуқ йиғинға қатнишиш үчүн кәлгән рабийә қадир ханим 25 - апрел күни түркләрниң берлин шәһиридики шеһитләр җамисиниң ичидики мәдәнийәт мәркизидә доклат бәрди. Доклат берш йиғиниға германийәниң берлин шәһиридә турушлуқ түркийә дөлити диний ишлар идарисиниң вәкили, үлкү оҗақлири тәшкилати мәсуллири, алпәрән оҗақлири тәшкилатиниң берлинда турушлуқ вәкили вә башқа аммивий тәшкилатлириниң мәсуллиридин болуп 200 әтрапида киши иштирак қилди.

Дуня уйғур қурултийи рәиси рабийә қадир ханим бу йәрдә бәргән доклатида уйғурларниң һазирқи вәзийити вә дуня уйғур қурултийиниң чәтәлдики паалийәтлири тоғрисида қисқичә мәлумат бәргәндин кейин, уйғурларниң түркийәдин вә яврупадики түрк аммивий тәшкилатлиридин күткән үмидлири, 7 - айда франсийәдә чақирилидиған дуня уйғур қурултийиниң 5 - нөвәтлик қурултийи тоғрисида тохталди.

Дуня уйғур қурултийи рәиси рабийә қадир ханим берлиндики шеһитләр җамиси күлтүр мәркизидә бәргән доклатида, уйғур дияриниң пәқәтла уйғурларниңла әмәс пүтүн түркий милләтләрниң ата юрти икәнликини, шуңа уйғур дәвасиниңму пүтүн түркий милләтләрниң дәваси икәнликини, шуңа бу дәваға пүтүн түркий милләтләрниң болупму яврупадики түрк аммивий тәшкилатлириниң игә чиқиши, маддий вә роһий җәһәттин ярдәм қилиши керәкликини тәкитлиди.

Рабийә қадир ханимниң доклати ахирлашқандин кейин, йиғин әһли наһайити қизғинлиқ билән соал сориди. Улар, рабийә ханимниң түркийәгә келишигә немә үчүн рухсәт қилинмиғанлиқини, түркийәдики уйғур мусапирларниң һазирқи әһвалини, түркийәдин немиләрни күтидиғанлиқини сориған.

Дуня уйғур қурултийи рәиси рабийә қадир ханим зияритимиздә, 26 - априлда “хәлқара уйғур мусапирлар мәсилиси” мавзулуқ йиғин ахирлашқандин кейин германийә, фирансийә вә голландийә қатарлиқ дөләтләрдики түрк аммивий тәшкилатлири билән учришип, уларға уйғур мәсилиси тоғрисида доклат бериш билән бирликтә 5 - нөвәтлик дуня уйғур қурултийини қоллап - қувәтлишини тәләп қилидиғанлиқини баян қилди.

Алпәрән оҗақлири тәшкилатиниң берлинда турушлуқ мәсули адам қараҗа әпәнди сөзидә, дуня уйғур қурултийи рәиси рабийә қадир ханимни алаһидә тәклип қилип, уйғурларниң бугунки вәзийити һәққидә көплигән мәлуматқа игә болғанлиқини һәмдә түркләрни ата юрти болған бу земинлардики хәлқләргә ярдәм қилиш пүтүн түркләрниң бурчи икәнликини билдүрди.

Үмид агаһи әпәнди берлинда 300 миң әтрапида түрк барлиқини, буларниң сияси вә иқтисадий җәһәттин күчлүк икәнликини, уйғурлар билән түркләрниң қериндаш икәнликини, шуңа түрк аммивий тәшкилатлириниң қоллап - қувәтлишини қолған кәлтүрүшниң уйғур дәваси үчүн зор әһмийәткә игә икәнликини баян қилди.

1866 Йилида падишаһ 3. Фрәдәрик тәрипидин османли империйәсиниң падишаһи абдуләзиз ханға соғат қилип берилгән шеһитләр җамиси күлтүр мәркизи селинған йәр түркийә җумһурийитиниң земини һесаблинидикән. Рабийә қадир ханимниң бу доклат бериш йиғиниға д у қ муавин рәиси сейит түмтүрк әпәнди, үмид агаһи, турғунҗан алавудин әпәнди қатарлиқларму қатнашти.

Юқиридики улиништин, берлинда өткүзүлгән доклат бериш йиғини ахирлашқандин кейин д у қ рәиси рабийә қадир ханим вә муавин рәис үмид агаһи әпәнди билән елип барған сөһбитимизниң тәпсилатини, уларниң доклат бериш йиғинида немиләрни аңлатқанлиқини, йиғин әһлиниң немиләрни сориғанлиқини, доклат бериш йиғинниң әһмийити тоғрисидики мәлуматлирини аңлайсиләр.