Se'udi erebistandiki Uyghurlar misirdikidek bir paji'ening özlirigimu kélip qélishidin ensirimekte

Muxbirimiz shöhret hoshur
2018.07.30
Seudi-erebistan-padishahi-salman-bin-abduleziz-shi-jinping.jpg Xitaygha ziyaretke kelgen se'udi erebistan padishahi salman bin abdul'eziz xitay re'isi shi jinping bilen qol éliship körüshmekte. 2017-Yili 16-mart, béyjing.
AFP

Melum bolushiche, yéqinqi bir hepte ichide se'udi erebistanda yashawatqan az dégende 3 neper Uyghur se'udi erebistan saqchilirining awarichilikige uchrighan. Bu ehwal se'udi erebistanda yashawatqan bezi Uyghurlar arisida, ötken yili misirda yashawatqan Uyghurlarning béshigha kelgen paji'elerning özlirige kélip qélish éhtimali heqqide endishige salghan. Uyghur pa'aliyetchiler, bu qétimqi weqede xitay qoli barliqi heqqide éniq bir delil yoqluqini, shundaqtimu, misirning paji'esining tekrarlanmasliqi üchün sezgür bolushi kéreklikini ilgiri sürdi.

Bir heptidin béri muhajirettiki Uyghurche ijtima'iy axbarat wastilirida se'udi erebistanda yashawatqan bir Uyghurning putliri kariwatqa baghlan'ghan halette doxturxanida yétiwatqan körünüshte bir resimlik xewer tarqaldi. Xewerde yaridarning se'udi saqchiliri uni xitaygha qayturmaqchi bolghanda özini zexmilendüriwalghanliqi we saqchilarning uni doxturxanigha ekélip dawalawatqanliqi bayan qilin'ghan. Emma bu yaridarning isim-familisi we saqchilar teripidin tutulushining sewebi hazirghiche melum emes. 

Bultur xitay da'irilirining qol tiqishi seweblik misirda 1000 larche Uyghur sersanliqqa chüshken we bir qismi xitaygha qayturulup kétilgen bolghachqa, se'udidiki bu weqe muhajir Uyghurlarni, bolupmu se'udidiki Uyghurlarni wehimige salghan. U yerdiki bir muhajirning bayan qilishiche, yéqinda osman qari isimlik bir Uyghur kéchide turuwatqan yéridin tutup kétilgen؛ yene bir neper Uyghur ayrodromda ghayib bolup ketken.

10 Nechche yildin béri se'udi erebistanda yashawatqan we weziyetni yéqindin közitip kéliwatqan muhajir obulqasim hajim, yuqiriqi kishilerning tutqun qilinishida xitayning qoli barliqigha da'ir hazirghiche éniq bir delil yoqluqini, eksiche shexsiy we perqliq sewebler barliqi heqqide axbarat uchurliri mewjutluqini bayan qildi. 

Uning déyishiche, yuqiriqilarning ikki nepiri qanuniy resmiyetlirining kemchilliki sewebidin tutulghan؛ yeni biri özige képillik bergüchining saqchilargha shikayet qilishi؛ yene biri bolsa, resmiyiti yétersiz köchmenlerge qarita élip bérilghan bir saqchi opératsiyeside tutqun qilin'ghan. 
Dunya Uyghur qurultiyi muhajirlar komitétining mes'uli memet toxti ependi, yuqiriqi ehwallargha qarita uchur we pakitlar qandaq bolushidin qet'iynezer we se'udi erebistandiki Uyghurlarning öz weziyitidin endishe qilishning orunsiz emeslikini ilgiri sürdi we bu heqte xitayning ottura sherqte yéqinqi mezgilde élip barghan diplomatik heriketlirini seweb qilip körsetti. Memet toxti we obulqasim hajim se'udi erebistanda misirda yüz bergen paji'ening tekrarlanmasliqi üchün sezgür bolunushi kéreklikini ilgiri tekitlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.