Shangxey hemkarliq teshkilati afghanistandiki weziyettin endishe qilmaqta
2013.12.13
Hazir dunyaning, bolupmu merkiziy asiyaning köpligen ammiwiy axbarat wasitiliride élan qiliniwatqan maqalilerge qarighanda, analizchilar afghanistanning kélechek teqdiri etrapida jiddiy bes - munazirilerni élip bériwatmaqta. Bu bes - munaziriler a q sh we nato eskerlirining asasiy qismi 2014 - yili bu memlikettin chiqip ketkendin kéyin, elde hem uninggha chégridash bolghan memliketlerde, bolupmu ottura asiya jumhuriyetliride qandaq weziyet shekillinidu hem bu weziyet xelq'arada qandaq eks étilidu, dégen so'algha kélip taqalmaqta. Afghanistan weziyiti shangxey hemkarliq teshkilati we kolléktip bixeterlik shertnamisi teshkilatigha oxshash chong teshkilatlarnimu endishige salmaqta.
Yéqinda qirghizistan paytexti béshkekte “Afghanistan we merkiziy asiya 2014 - yili. Rayonluq bixeterlikni teminleshtiki kolléktip bixeterlik shertnamisi teshkilatining roli” témisida yumilaq üstel muhakime yighini bolup ötken. Tajikistanning “Ozodagon” axbarat agéntliqida qazaqistanning yawro'asiya tetqiqatliri institutining analizchisi daniyar qosnazarof merkiziy asiya boyiche afghanistan weziyitining intayin murekkep ikenlikini agahlandurup, shangxey hemkarliq teshkilati we kolléktip bixeterlik shertnamisi teshkilatining afghanistan mesilisini hel qilishta özlirining mumkinchilikige qarap mejburiyetler élishi lazimliqini ilgiri süridu. U afghanistandin birleshken herbiy küchlerning chiqip kétishi hem u yerde ötidighan prézidént saylimi munasiwiti bilen taliplar we afghanistandiki bashqimu küchler arisida ziddiyetning küchiyip, netijide herbiy qarimu - qarshiliqning peyda bolush éhtimalliqini körsetken.
Emdi qirghizistan parlaméntining xelq'ara ishlar boyiche komitétining rehbiri qanibék imanaliyéfning “Qirghizistan xewerliri” agéntliqigha bergen söhbitige qarighanda, afghanistandin eskerlerning élip kétilishi bilen qirghizistan özining kolléktip bixeterlik shertnamisi teshkilati bilen bolghan munasiwitini yéngi basquchqa kötirishi hem özining qoralliq küchlirini mustehkemlishi lazimdur. Amma hazir bu teshkilat ezaliri arisida su mesilisi etrapida qarimu - qarshiliqlar mewjut bolmaqta. “Herbiy matériyalar” namliq tor bétida élan qilin'ghan “Yuriy pogiba: nato eskerlirining afghanistandin chiqip kétishige teyyarlinish lazim” dégen maqalide, qirghizisitan dölet bixeterlik orgini polkowniki yuriy pogiba memliketning térrorluq heriketlerge qarshi turush küchlirining bir omumiy merkizini qurushning waqti yetkenlikini, shundaqla shangxey hemkarliq teshkilati we kolléktip bixeterlik shertnamisi teshkilati boyiche ishlarning janlandurulushi hajetlikini otturigha qoydi.
Melumki, shangxey hemkarliq teshkilatimu özining bir nechche qétimliq mejlisliride afghanistan mesilisini muhakime qilghan bolsimu, lékin bir omumiy heriket qilish pilanini hazirghiche téxi qurup chiqalmidi. Qazaqistanliq analizchi konstantin siroyézhkinning pikriche, afghanistandin eskerlerning toluq chiqirilmaydighanliqi heqqide kélishim tüzülgen bolup, u yerde a q sh herbiy baziliri yene belgisiz muddetke qalmaqchi. U shundaqla a q sh we nato eskerliri chiqip ketkendin kéyinmu bu memlikette birer netijini qolgha keltürüshte shangxey hemkarliq teshkilatining mumkinchiliklirining intayin az ikenlikini ilgiri sürdi.
Radi'omiz ziyartini qobul qilghan k. Siroyézhkin bu heqte öz qarashlirini bildürdi.