Almatada Uyghurlarning milliy birleshmisi re'isi tamara memetowa alemdin ötti

Tamara memetowa dunya Uyghur qurultiyda (1-qatar soldin sanighanda birinchi)

3 - Awghustta qazaqistan Uyghur jama'etchiliki éghir judaliqqa uchridi. Bu küni Uyghurlarning milliy birleshmisining re'isi, 2004 - we 2006 - yillar dunya Uyghur qurultiyining qatnashquchisi tamara memetowa 69 yéshida alemdin ötti. Shu munasiwet bilen 4 - awghust küni amata shehiride uning bilen widalishish murasimi bolup ötti. Uninggha qazaqistandiki Uyghur teshkilatliri wekilliri, köp sanda ziyaliylar, qazaq, rus we bashqimu millet wekilliri, yashlar, sheher we nahiyelerdin kelgen jama'etchilik qatnashti.

T. Memetowa bilen xoshlishish murasimining riyasetchisi qazaqistan Uyghurlirining jumhuriyetlik étno - medeniyet merkizi yénidiki yigit bashliri kéngishining re'isi abduréshit mexsütof peqet qazaqistanla emes, belki qoshna memliketlerdiki Uyghurlarningmu éghir musibetke uchrighanliqini, merhumning bolupmu qazaqistan Uyghurlirining medeniy hayatigha chong töhpe qoshqanliqini alahide tekitlidi.

Murasimda sözge chiqqanlar t. Memetowa hem u teshkilligen “Uyghurlarning milliy birleshmisi” ning hemde uning orgini “Axbarat” zhurnalning ish - pa'aliyetlirige, merhumning Uyghur milliy herikiti we Uyghurlarning omumen tereqqiyatigha qoshqan töhpisige öz bahalirini berdi.

“Jibék b” namliq hessidarliq shirkitining re'isi waqqas memedinof: “Tamaraning biz üchün ishiki da'im ochuq bolup, u özining könglini, niyitini peqet yaxshi ishqa béghishlighan insan idi. U qurghan Uyghurlarning milliy birleshmisining chirighini yashlar öchürmeydu, dep oylaymen” dédi.

Jumhuriyetlik “Uyghur awazi” gézitining bash muherriri yérshat esmetof: “Heqiqetenmu tamara hede Uyghurlarning barliq milliy qedriyetlirini saqlashqa özining munasip hessisini qoshqan ayal. Uni men eng milletperwer shexslerning biri dep bilimen. U saghlam pikir qilidighan, toghra pa'aliyet élip baralaydighan shexs idi” dédi.

RFA/Oyghan

Dunya Uyghur qurultiyining siyasiy kéngishi ezasi, siyasetshunas qehriman ghojamberdi: “Tamara xanim dölet xizmetliride ishligen bolsimu, kéyinki waqitlarda özining hayatini milletke xizmet qilish oxshash ulugh ishqa béghishlidi. Dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye qadir we péshqedem siyasetchimiz erkin aliptékin pütkül qazaqistan Uyghurlirigha teziye bildürdi. Biz tamara xanim oxshash milletperwer shexslirimizni da'im untumasliqimiz kérek” dédi.

Alim rabik ismayilof: “Biz millitimiz ichidin chiqqan ajayip qizimizni axirqi seperge uzattuq. Insan balisi milletke xizmet qilish üchün bu dunyagha kélidu. Bizning tamara ene shu milletni dep öz jénini qurban qildi. Biz mushundaq ademlerni qedirleshni bilishimiz kérek” dédi.

Amata sheherlik meslihet kéngishining ezasi shawket ömerof: “Biz heqiqeten öz ishini yaxshi köridighan, millitini söyidighan hedimizdin ayrilduq. U da'im xelqimizning teqdirige köyünüp, Uyghur mekteplirining tereqqiyatigha öz ülüshini qoshqan shexslirimizning biri. U yene yashighan bolsa, buningdinmu köp ishlarni qilghan bolatti” dédi.

Qazaqistan Uyghurlirining jumhuriyetlik étno - medeniyet merkizining ijra'iye mudiri zuhrullam qurwanbaqiyéf:“Tamara qasim qizi bolupmu özining bay meslihetliri bilen Uyghur yashlirini durus yolgha bashlaydighan hedilirimizning biri idi. U pütkül angliq hayatini milliti üchün, qazaqistan dölitining musteqilliqi üchün, qazaqistan xelqining dostluqi üchün serp qildi” dédi.

“Inayet” birleshmisining bashqarma ezasi turghanjan sopiyéf: “Tamara jumhuriyitimiz we dunyada boluwatqan weqelerdin yaxshi xewerdar, bilimlik insan idi. Uning qérindashliri, uruq - tughqanliri, dostliri bar. Ular hemmisi birliship tamaragha yadikarliqlar ornitip, uning ismini öchürmeydu, dep ishinimen” dédi.

Amata shehiri türksib nahiyilik xanim - qizlar kéngishining re'isi mahinur israyilowa: “Xelqimiz bir ulugh perzentidin ayrildi. Men tamara qasim qizidek heqiqetenmu Uyghurning ghémini qilidighan adem yoq, dep oylaymen. Men uni ‛axbarat‚ zhurnili chiqqandin béri yaxshi bilimen. U da'im özining kichik pé'illiqi, chongqur oylaydighanliqi bilen perqlinetti” dédi.

Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan siyasetshunas qehriman ghojamberdi t. Memetowaning bolupmu Uyghur milliy herikitidiki rolini tekitlep, mundaq dédi: “Tamara xanim qazaqistan Uyghurlirining medeniy - ma'arip ishliridin bashqa, biwasite weten dewasigha xizmet qilghan shexs. Eng muhimi 1997 - yil 5 - féwral ghulja qanliq weqesidin kéyin, köpligen qachaqlar qazaqistan, ottura asiyagha qachqanda tamara xanim edliye xadimliri bilen birlikte shulargha yardem bérip, üchinchi döletlerge kétishke köp küch chiqarghan.”

Murasimda dunya Uyghur qurultiyining re'isi rabiye qadir xanimning teziye xéti oquldi, shundaqla qirghizistan Uyghur jama'etchilikidinmu teziyelerning kelgenliki éytildi. Uningda shundaqla t. Memetowaning kesipdashliri, sawaqdashliri, dostliri, qérindashliri we bashqilarmu öz eslimilirini, niyet - tileklirini bildürüp, merhumning ish - pa'aliyetlirini, insaniy xisletlirini alahide tekitlidi.

Ziyaritimizni qobul qilghan sulayman demirel uniwérsitétining oqutquchisi, tilshunas doktor dilnur qasimowa t. Memetowaning bolupmu yashlargha köp yardem bergenlikini eslep, mundaq dédi: “Tamara xanimning yashlargha, wetendin chiqqan puqralargha qilghan yardimi cheksiz. Bizning ijadiyette, ilim - pende qiliwatqan ishlirimizgha tamar xanim pütün dili bilen ariliship, yolyoruqlar körsitip béretti. Mesilen, ‛Uyghuriye‚ kitabimning tonushturush murasimini ötküzüshke qolidin kélishiche yardem berdi. Tamara xanimning teshebbusi bilen u kitab töt tilgha terjime qilindi. Uni bilmeydighan adem yoqqu deymen, chünki hemmisige chin dilidin yardem qildi. Bügün hemmisi özlirining rehmiti bilen uning rohigha tezim qildi.”

Tamara qasim qizi memetowa 1947 - yili amata wilayitining kégen nahiyisige qarashliq jalangash yézisida dunyagha kelgen bolup, ottura mektepni tamamlighandin kéyin, nahiyilik yashlar komitétida ishlidi. 1973 - Yildin 2000 - yillarning bashlirigha qeder milliy bixeterlik organlirida her xil lawazimlarda ishlidi.

Igilishimizche, uning teshebbusi bilen 2002 - yili qurulghan “Uyghurlarning milliy birleshmisi” qazaqistan Uyghurlirining milliy medeniyitige, ma'aripigha zor hesse qoshqan. Birleshmining orgini bolghan “Axbarat” zhurnili bolsa, Uyghurlardin chiqqan meshhur shexslerni, Uyghurlarning ana tili we edebiyatini terghib qilishta muhim rol oynidi.

T. Memetowa qazaqistan jumhuriyiti prézidénti yénidiki insan heqliri boyiche komissiye, qazaqistan xelqi assambléyisi hem shundaqla yawropa hemkarliq we bixeterlik teshkilatining bir nechche mejlislirige ishtirak qildi. U shundaqla yerlik ahale we qachaqlar hoquqlirini qoghdash boyichimu pa'aliyet élip bardi.