Türkiyediki herbiy özgirishni kimler tosuwaldi?

15-Iyul küni türkiye armiyesi ichidiki bir ochum qomandan we herbiy türkiye hökümitige qarshi herbiy özgirish élip bérishqa urun'ghanda, xelq kochilargha chiqip tankilarning aldida yétiwélip, enqerening qazan rayonidiki urush ayropilanliri uchidighan hawa armiyesige bésip kirip jénini tikip tosushqa tirishqan idi. 12 Sa'et dawamlashqan, 238 kishi hayatidin ayrilip qalghan, 2197 kishi yaridar bolghan “Bu weqeni kimler tosuwaldi weqede siyasiy özgirish qozghighuchilarning meghlup bolushidiki asasliq amil néme dep qaraysiz, “Sizningche bu siyasiy özgirishni toxtitiwélishta qaysi küch muhim dep qaraysiz.?, bu qétimqi siyasiy özgirishining meghlup qilinishidiki asasliq seweb-amil néme dep qaraysiz?”, dégendek bir qatar so'allarni soriduq.

Bu so'algha jawab tépish üchün türk ammisi bilen türkiyede yashawatqan Uyghurlargha mikrofonimizni uzattuq.

Bu herbiy siyasiy özgirish élip bérishqa urunushni kim tosti dégen so'alimizgha türk xelqi töwendikidek jawablarni berdi:

-Xelq bilen dölet re'isimiz tosuwaldi.
-Xelq tosuwaldi. Allah razi bolsun xelqimizdin.
-Wetendashlar tosuwalghan bolsa, allaning yardimi bilen tosuwaldi. Bu weten bizning, bu yerde hemmimiz birlikte yashaymiz. Wetining bolmisa ibadetmu qilalmaysen, tapawitingmu bolmaydu. Eng muhimi weten.
-Xelq tosuwaldi. Men yaridar boldum u küni. Bu weten hemmimizning, weten üchün zörür bolsa jénimizni bérimiz.
-Herbiy siyasiy özgirishni xelq tosuwaldi.
-Menche herbiy siyasiy özgirishni xelq tosuwaldi. Hemmimiz bek qorqup kettuq. Xelq kochilargha chiqishigha hemme ish yoligha kirdi.
-Xelq tosuwaldi. Hemme ghelibini xelq qolgha keltürdi. Shunga hemme ghelibe xelqqa mensup. Elwette dölet re'isimizningmu töhpisi köp.
-Millitimiz, bizler, biz bolmighan bolsaq hazir bu yerde bolmastuq elwette.
-Dölet re'isimiz tosuwaldi. Uning yolyoruqi bilen xelq tosuwaldi. Xelq herbiy siyasiy özgirishke qarshi bir küchke aylandi.
-Millitimizning iradisi tosuwaldi. Pütün küchi bilen herbiy siyasiy özgirishke qarshi chiqti, muweppeqiyetlik boldi. Biz hazir nahayiti xushal nahayiti bextlik, millitimizge minnetdarliqimni bildürimen.
-Saqchilirimiz, siyasetchilirimiz xelqimizni qollidi. Hemmimiz birlikte dölitimizni qoghdap qalduq.

15-Iyul küni aqsham türkiyening enqere we istanbul shehiride meydan'gha kelgen herbiy özgirishni kimler tosuwaldi dégen so'alimizgha yene bir kishi mundaq jawab berdi:
-Aldi bilen dölet re'isimizning yolyoruqi bilen ulugh türk milliti kochigha chiqip herbiy siyasiy özgirish élip barghanlarni toxtatti. Bu yerde alahide qoralliq qisimning töhpisi zor boldi. Omumen qilip éytqanda xelq tosuwaldi.
-Kim tosuwaldi? xelq tosuwaldi. Xelq bolmisa dölet bolmaydu. Dölet bolmisa xelq bolmaydu.

Biz bu so'alni türkiyede yashawatqan Uyghurlardinmu soriduq. Uyghurlarning köpi herbiy siyasiy özgirish élip bérishqa urunush herikitini türk xelqining meghlup qilghanliqini, xelqning démokratiyige, erkinlikke bolghan sadaqitining küchlük ikenlikini tekitleshti.

Herbiy siyasiy özgirish meghlup bolghandin kéyin, türkiye hökümiti bu weqeni türk armiyisige singip kiriwalghan fethullah gülenning qollighuchilirining qilghanliqini ilgiri sürdi, hazirghiche 70 ming etrapida kishi dölet kadirliqidin élip tashlandi, 12 ming etrapida kishi tutqun qilindi. Bular sotlanmaqta. Günahsiz dep qaralghanlar qoyup bérilmekte. Bundaq köp kishining tutqun qilinishidin tüpeyli amérika bilen yawropa döletliri türkiyeni tenqid qilmaqta.