Türkiyening herqaysi sheherliride Uyghurlarni qollap namayishlar élip bérilmaqta

Ixtiyariy muxbirimiz arslan
2018.12.24
turkiyede-uyghur-mesilisi.JPG

Türkiyede Uyghurlarni qollap, xitaygha naraziliq bildürüsh namayishliri we ghayibane jinaza namizi ötüldi. RFA/Arslan

turkiyede-uyghur-mesilisi-2.jpg

Türkiyede Uyghurlarni qollap, xitaygha naraziliq bildürüsh namayishliri we ghayibane jinaza namizi ötüldi. RFA/Arslan

turkiyede-uyghur-mesilisi-3.jpg

Türkiyede Uyghurlarni qollap, xitaygha naraziliq bildürüsh namayishliri we ghayibane jinaza namizi ötüldi. RFA/Arslan

turkiyede-uyghur-mesilisi-4.jpg

Türkiyede Uyghurlarni qollap, xitaygha naraziliq bildürüsh namayishliri we ghayibane jinaza namizi ötüldi. RFA/Arslan

turkiyede-uyghur-mesilisi-5.jpg

Türkiyede Uyghurlarni qollap, xitaygha naraziliq bildürüsh namayishliri we ghayibane jinaza namizi ötüldi. RFA/Arslan

Xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan basturush siyasitining chékidin éshishigha egiship türkiyening herqaysi sheher we rayonlirida Uyghurlarni qollash, xitaygha qarshi naraziliq bildürüsh namayishliri ötküzülmekte we muxbirlarni kütüwélish yighinliri échilip, bayanatlar élan qilinmaqta.

Türkiyening herqaysi sheherliride shöbiliri bolghan eng chong ammiwi teshkilatlardin anadoliye genjlik (ashliq) jem'iyiti, ülkü ojaqliri, türk ojaqliri, alperen ojaqliri, kadirlar uyushmisi qatarliq ijtima'iy teshkilatlar xitayning Uyghurlargha qarshi yürgüzüwatqan siyasetlirige qarshi türkiyening her qaysi sheherliride namayishlar uyushturdi we muxbirlarni kütüwélish toghrisida chaqiriq élan qildi. Buninggha egiship türkiyening herqaysi sheherliride xelq ammisi kochilargha chiqip, namayish, yighilish, murasim we her xil pa'aliyetler élip barmaqta.

21-Dékabir jüme küni türkiyening enqere, istanbul, sakariya, konya, samsun, yalowa, bursa, adiyaman we zongguldaq qatarliq köp sanda sheherlerde jüme namizidin kéyin namayish élip bérildi we muxbirlarni kütüwélish yighinliri échilip, bayanatlar élan qilindi. Bu heqte türk metbu'atlirida köpligen xewerler tarqitildi.

Türkiyening 81 shehiride shöbiliri bolghan anadoliye genchlik (yashliq) jem'iyitining merkizidin jüme namizidin kéyin oxshash waqitta namayish qilish toghrisida chaqiriq élan qilin'ghan bolup, herqaysi sheher we rayonlarda pa'aliyet élip bérildi. Chaqiriqta mundaq yézilghan: “Sherqiy türkistan üchün jüme küni pütkül türkiyede muxbirlarni kütüwélish yighini we ghayibane jinaza namizida uchrishayli.”

Anodoliye genchlik (yashliq) jem'iyiti konya shöbisining uyushturushi bilen konyada jüme namizidin kéyin sharaféttin jamesi aldida nurghun kishi toplinip, xitayning Uyghurlargha qarita yürgüzüwatqan kishilik hoquq depsendichiliklerge qarshi naraziliq bildürdi. Anodoliye genchlik (yashliq) jem'iyiti konya shöbisining re'isi mehmet parlaq bayanat élan qilip, xitayning 1949-yilidin buyan asaret astida tutulghan Uyghurlargha qarita her türlük bésim siyasiti yürgüzüp kéliwatqanliqini bildürdi.

U yene mundaq dédi: “Islam döletliri xitaygha qarshi birlikte heriket qilishi we her qachan, her yerde bu mesilini otturigha qoyushi kérek.” muxbirlarni kütüwélish yighinidin kéyin Uyghur diyarida hayatidin ayrilghanlar üchün ghayibane jinaza namizi oquldi. Andin sheher bashliqi shahin ependi Uyghur diyaridiki zulumlarni tilgha élip, xitay da'irilirini qattiq tenqid qildi.

Türkiyening samsun shehiridimu türk ojaqliri teshkilati samsun shöbisining uyushturushi bilen xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan bésim siyasitige qarshi namayish élip bérildi. Namayishchilar qollirida ay-yultuzluk kök bayraq we türk bayraqlirini kötürgen halda meydan'gha toplandi. Namayish jeryanida samsun sheher bashliqi zéhni shahin ependi söz qilip, “Xitayning sherqiy türkistanda Uyghurlargha qarshi yürgüzüwatqan siyasitige sükütte qalmaymiz. Xitayning Uyghur türkliri üstidin yürgüzüwatqan bésim siyasetlirige xatime bérish üchün türkiyede her türlük naraziliq bildürüsh pa'aliyetlirini élip bérishimiz kérek,” dédi.

Türk ojaqliri teshkilati samsun shöbisi xitayning Uyghurlargha yürgüzüwatqan basturush siyasetlirige qarshi naraziliqini bildürüsh meqsitide imza toplash pa'aliyiti bashlatqan bolup, samsun sheher bashliqi zéhni shahin ependi qatarliq nurghun kishiler buni qollap quwwetlidi.

Türk ojaqliri teshkilati samsun shöbisining re'isi serkan shen ependi bu heqte bayanat élan qilip mundaq dédi: “Meqsitimiz kishilik hoquqning emeliylishishini qolgha keltürüshtur. Bügün 21-dékabir, bir yilning eng uzun kéchisi hésablinidu. Biraq sherqiy türkistandiki qérindashlirimiz bésim astida bolghanliqi üchün her kéche shundaq uzun tuyulidu. Xitay bügünki künde 1 milyondin artuq qérindashlirimizni türmilerde iskenje astida tutuwatidu. Ularning jinayiti peqetla türk we musulman bolghanliqidur. Bizmu musulman, bizmu türk bolghanliqimiz üchün ularning derdige derman bolush biz türklerning wezipisidur. Biz türk ojaqliri teshkilati bolush süpitimiz bilen xitayning türmilirige qamalghan bir milyon qérindashlirimizni derhal qoyup bérilishini telep qilimiz. Eger xitay bu qérindashlirimizni qoyup bermise, yéqinda aldini alghili bolmaydighan bir qirghinchiliqqa sewebchi bolidu. Bu bir insan qélipidin chiqqan jinayettur. Uyghurlargha insaniy heq-hoquqliri bérilishi kérek.”

Namayish axirida samsun sheher bashliqi zéhni shahin ependige Uyghur doppisi hediye qilindi.

Ülkü ojaqliri teshkilati zongguldaq shöbisimu öz ezalirini teshkillep, xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan bésimlirigha qarshi namayish élip bardi.

Sheher merkizige toplan'ghan namayishchilar qollirida sherqiy türkistan we türkiyening bayraqlirini kötürgen halda tekbir towlidi we xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan bésim siyasetlirige qarshi sho'arlar towlidi.

Ülkü ojaqliri teshkilati zongguldaq shöbisining re'isi akif öz'aywaz ependi muxbirlargha bayanat bérip, “Sherqiy türkistanda Uyghur türkliri uchrawatqan zulumgha qarshi pütkül islam dunyasi sükütte turdi,” dédi. U yene dunyadiki köp sandiki jama'etlerni Uyghurlarning heq-hoquqlirini qoghdimighanliq bilen eyiblep mundaq dédi: “Kishilik hoquq qoghdighuchiliri, ammiwi teshkilatlar we dunya islam döletliri sherqiy türkistandiki insanlar musulman türk bolghanliqi üchün közliri kor, qulaqliri gas, tilliri gacha bolup qaldi.”

Akif öz'aywaz ependi türk ojaqlirining Uyghurlarning awazi bolidighanliqini bildürüp mundaq dédi: “Türk medeniyitining böshüki, musteqilliq dastanlirimizning ana yurti bolghan sherqiy türkistanda qérindashlirimiz namaz oqusa, roza tutsa, qur'an kerim oqusa we perzentlirige türkche isim qoysa jazalinilip türmige qamalmaqta we her xil iskenjige uchrimaqta, qirghinchiliqqa duch kelmekte. Ata tupraqlirimiz bir mehrumluqqa shahit boluwatidu. Qérindashlirimizning közliridin chüshken her bir tamcha yash xuddi bir uchqun bolup ichimizni köydürüwatidu. Biz ülkü ojaqliri bolush süpitimiz bilen her zaman mezlumlarning ünlük awazi bolushni dawam qilimiz.”

Büyük birlik partiyesining re'isi mustafa destiji 19-dékabir küni muxbirlarni kütüwélish yighini achti. Yighinda xitayning Uyghurlargha qarita yürgüzüwatqan kishilik hoquq depsendichiliklirige qarshi naraziliq bildürüsh üchün büyük birlik partiyesi bilen alperen ojaqliri teshkilatining hemkarliqida paytext enqerede 23-dékabir yekshenbe küni chong bir namayish élip bardi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.