Istanbulda minglighan Uyghur we türkler xitaygha qarshi namayish ötküzdi

26-Yanwar küni kechqurun istanbulning Uyghurlar köprek olturaqlashqan zeytinburnu rayonida 30 türk teshkilatning birleshmisi bolghan “Zeytinburnu qérindashliq munbiri” bilen “Sherqiy türkistan teshkilatlar birliki” ning hemkarliqida zor tiptiki namayish uyushturuldi. Namayish jeryanida muxbirlarni kütüwélish yighini uyushturulup, xitayning Uyghur diyaridiki insaniyetke qarshi mustebit siyasetliri pash qilindi.

Namayishchilar qollirida ay-yultuzluq türk bayriqi bilen sherqiy türkistan bayraqlirini kötürgen halda zeytinburnu 15-iyul meydanigha jem boldi. U yerdin zeytinburnuning merkizi bolghan 58-yolda yürüsh qilip, yolning axirighiche sho'ar towlap mangdi. Bu namayishqa Uyghur, türklerdin bolup 2000 din artuq kishining qatnashqanliqi ilgiri sürüldi. 

Namayishchilar birdek “Qizil xitay, sherqiy türkistandin chiqip ket!”, “Sherqiy türkistan yalghuz emes” dégen'ge oxshash sho'arlar towlap yürüsh qildi. Ikki kilométirgha yéqin yürüsh qilghandin kéyin muxbirlarni kütüwélish yighini uyushturuldi. Muxbirlarni kütüwélish yighinida aldi bilen “Sherqiy türkistan teshkilatlar birliki” ge wakaliten “Sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti” ning re'isi hidayetulla oghuzxan söz qildi. 

“Xitayning chüshi qabahetlik qara bésishqa aylinidu”

Hidayetulla oghuzxan mundaq dédi: “Bügün qérindashlirimiz sherqiy türkistan üchün bu yerge jem boldi. Bu güzel ülgining istanbul we türkiyening her qaysi jaylirida bolushini xalaymiz. Sherqiy türkistan uzun yillardin xitayning ishghali astida assimilyatsiye, sürgün, dini we milliy bésimlar ichide ingrimaqta. Emma xelqimiz shunchiwala zulumlargha uchrawatqan bolsimu, emma uninggha taqabil turushqa, özini saqlashqa tirishiwatidu. Xitay dinimizni yoq qilishqa urundi, qur'anlirimizni köydürdi. Meschitlirimizni yiqitti, biraq insanlirimiz qur'anni yürekliride saqlidi. Dinini we milliy kimlikini her zaman qoghdap, öz mewjutluqini saqlap keldi. Xitay 2050-yiligha barghanda dunyaning 1-nomurluq derijidin tashqiri chong döliti bolush chüshini körüwatidu. Bu chüshni ré'alliqqa aylandurush üchün xitay qisqa waqit ichide sherqiy türkistanliqlarni yoqitishqa urunuwatidu. Shu sewebtin xitay sherqiy türkistanda milyonlighan yerlik insanlarni lagérgha toplidi. Öylirimizge xitaylarni orunlashturdi. Buningghimu qana'et qilmastin téximu téz sür'ette yoq qilishqa urunuwatidu. Halbuki, acha-singillirimiz we aka-inilirimizning ahu-peryadliri dunyagha yetti. Xitay awazimizni késishke urun'ghan bolsimu, emma awazimiz axiri türkiyege, malayshiyagha, hindonéziyege anglitiliwatidu we tarqiliwatidu. Xudayim buyrusa, xitayning bu chüshi emelge ashmaydu. Bu chüsh xitay üchün peqetla qabahetlik bir qara bésish bolup qalidu, xalas.”

Shuningdin kéyin zeytinburnu qérindashliq munbirige wakaliten “Égitim bir sen”, yeni ma'arip uyushmisining istanbul re'is wekili exmet jushqun söz qildi. U mundaq dédi: “Sherqiy türkistanda yüz bériwatqan zulumlargha lenet oqush, ‛möminler choqum qérindashtur‚ dégen ilahiy buyruqni orundash üchün biz bu yerge jem bolduq.”

“3 Milyon sherqiy türkistanliq jaza lagérlirigha qamilip, sistémiliq halda her xil iskenjilerge uchrimaqta”

Exmet jushqun ependi Uyghurlarning béshigha kéliwatqan zulum toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Sherqiy türkistan xelqining béshigha kéliwatqan zulum barghanséri éghirlishiwatidu, lagérlarda hayatidin ayrilghanlarning sani künséri köpiyiwatidu. Zalim xitay sherqiy sherqiy türkistanda ijra qiliwatqan teqib siyasetliri nesillerni buzmaqta, musulmanlarning jan we mallirigha suyiqest qilmaqta. Buninggha qana'et qilmastin xitay yene gitlérning natsistlar lagérlirini eslitidighan jaza lagérlirigha nechche milyon sherqiy türkistanliq er-ayal we balilarni qamap qoydi. Hazir 3 milyon sherqiy türkistanliq musulmanlar ‘qayta terbiyilesh’ nami astidiki jaza lagérlirigha qamilip, sistémiliq halda her xil iskenjilerge uchrimaqta. Xitayning yürgüzüwatqan assimilyatsiye siyasiti, tughut cheklesh we köchmen xitaylarni yötkesh siyasetliri netijiside rayonning nopus tengpungluqi barghanséri özgiriwatidu. Sherqiy türkistandiki Uyghurlar we bashqa yerlik musulmanlar dunyaning köz aldida bésim, assimilyatsiye we irqiy qirghinchiliqqa uchrimaqta. Biz zeytinburnu qérindashliq munbiri teshkilati xitay hakimiyitining insaniyetke qarshi bu qilmishlirini qattiq eyibleymiz.”

Exmet jushqun ependi sözining dawamida yene zulumgha süküt qilishning zalimni téximu jasaretlendüridighanliqini körsitip mundaq dédi: “Sherqiy türkistandiki qérindashlirimiz üstidin élip bériliwatqan zulumni yéqindin közitip kéliwatimiz. Her zaman qérindashlirimizning yénida bolidighanliqimizni bu namayishimiz arqiliq ipade qilimiz. Xitay dunyaning köz aldida bir qirghinchiliq qiliwatidu we buninggha héch kimdin awaz chiqmidi. Zalimni küchlük qilghan nerse del insanlarning buninggha süküt qilishidur. Biz zeytinburnu qérindashliq munbiri bolush süpitimiz bilen her zaman heqning teripide turup, heqsizliqning qarshisidin chiqip, zulumgha héch bir zaman süküt qilmaydighanliqimiz ni bildürimiz. Zalimgha qarshi mezlumlarning qéshida bolidighanliqimizni qayta-qayta élan qilimiz.”

Bu namayishqa qatnashqa munewwer özUyghur xanimmu ziyaritimizni qobul qilip, bügünki namayishqa köpligen türk jama'itining qatnashqanliqidin bekmu söyün'genlikini bildürdi. U yene Uyghur mesilisini türk xelqige yaxshi anglitish anglitish we ularning qollishini qolgha keltürüsh üchün mushu xildiki pa'aliyetlerning köplep uyushturulushi kéreklikini ilgiri sürdi.