Xitay dölet re'isi shi jinping yaponiye bash weziri abé bilen uchrishishni qarar qilghan

Yaponiye téléwizoriysidiki shinzo abé we shi jinping

Xitay dölet re'isi shi jinpingning kéler hepte béyjingda ötküzülidighan asiya tinch okyan iqtisadiy hemkarliq yighini mezgilide yaponiye bash weziri shinzo abé bilen uchrishidighanliqi heqqide qarar bergenliki yaponiye metbu'atlirida küchlük inkas qozghidi. Her qaysi metbu'atlar buninggha oxshimighan qarashlarda baha berdi.

“Asahi shimbun” gézitining 6 - noyabirdiki xewiride, yaponiye kabinétining meslihetchisi yoshihide suga tokyoda muxbirlargha xitay dölet re'isi shi jinping kéler hepte béyjingda ötküzülidighan asiya tinch okyan iqtisadiy hemkarliq yighin mezgilide yaponiye bash weziri shinzo abé bilen körüshüshni qarar qilghanliqini bildürgenliki déyilgen.

Suga muxbirlargha ikki dölet rehberlirining uchrishishida néme mesililer heqqide söhbetlishidighanliqining hazirche melum emeslikini eskertken. U sözide, dunyadiki ikkinchi chong iqtisadiy dölet bolghan xitayning yaponiye bash weziri shinzo abéning shi jinping bilen uchirishish teklipini qobul qilghanliqidin yaponiye terepning tolimu menmun bolghanliqini bildürgen.

Suga muxbirlargha:“ Shi jinpingning abé bilen uchrishishi belkim ikki dölet diplomatik munasiwitining yéngidin yaxshilinishigha türtke bolushi mumkin” dégen.

Yaponiye metbu'atlirida déyilishiche, 2012 - yilidiki yaponiye bash weziri shinzo abéning yasukuni mazarliqini tawap qilish we sénkaku arili mesilisi tüpeylidin ikki dölet arisidiki diplomatik munasiwet eng töwen derijige chüshüp qalghan bolup, tokyo ötken yilidin bashlap béyjing bilen bolghan munasiwetni eslige keltürüshke tiriship köp qétim yaponiyediki xitaygha yéqin bolghan siyasiy partiyilerning rehberlirini hetta fuku'odagha oxshash sabiq yaponiye bash wezirlirini béyjinggha elchilike ewetip xitay bilen söhbetlishish teklipini köp qétim otturigha qoyghan bolsimu, emma xitay terep izchil halda:“Eger, abé hökümiti xitay bilen söhbetlishishni xalisa, choqum yasukuni mazarliqi bilen sénkaku arili mesililiride meydanini özgertishi kérek” dep shert qoyghan. Yaponiye xitay bilen bolghan diplomatik munasiwitini yaxshilash yüzisidin 3 - séntebir yaponiye ichkiy kabinétida özgertish élip bérip hökümet ichidiki yasukuni mazarliqigha tawapqa barghan we shundaqla xitaygha bashqiche qarashtiki ministirlarni wezipisidin qaldurup, xitay we koriyege mötidil qarashtiki erbablarni wezipe qoyghan. Tokyo ichkiy kabinétida islahat élip bérip ikkinchi küni béyjing tokyo bilen bu yil noyabir éyida béyjingda ötküzülidighan asiya tinch okyan iqtisadiy hemkarliq yighinida öz - ara diplomatik söhbet élip baridighanliqini jakarlighan bolsimu, emma shinzo abéning shi jinping bilen körüshüsh teklipige jawab bermigen.

“Asahi shimbun”gézitining bildürüshiche, 6 - noyabir tokyoda muxbirlargha abé bilen shi jinpingning uchrishishi heqqide bayanat bergen suga sözide, öktebir éyida ötküzülgen bir qétimliq xelq'araliq yighilishta xitay tashqi ishlar ministiri wang yi béyjingning tokyo bilen noyabir éyida élip baridighan diplomatik uchrishishi heqqide toxtilip:“Biz pütkül ziyaretchilerge dostane mu'amile qilishni meshiq qiliwatimiz” dégen. Wangyi yene “ Abé shi jinping bilen uchrishishtin ilgiri yasukuni mazarliqi bilen sénkaku arili mesililirini tarixiy nuqtidin yaxshi chüshinip obdan muresse qilishi kérek” dégenlikinimu alahide eskertip ötken.

“Yomi'uri shimbun” géziti xewiride, abé bilen shi jinpingning uchrishishi belkim kéler düshenbe we yaki seyshenbe künliri élip bérilidighanliqini ikki rehber söhbitige xelq'ara jem'iyetning tolimu diqqet qiliwatqanliqini bildürgen.

“Japan taymés” gézitining 7 - noyabiridiki xewiride déyilishiche, béyjing da'irliri xongkong we awminliq üch neper kishini béyjing ayrodromdin xongkonggha qayturuwetken bolup, bu kishiler yaponiye bash weziri shinzo abéning béyjinggha kirishige qarshi namayish qilmaqchi bolghan iken. Ular xongkongdiki “Diyawyu arilini qoghdash komitéti” ning ezaliri bolup,2012 - yili sénkaku ariligha qanunsiz kéme bilen kirip xitay dölet bayriqini taqimaqchi bolghanda, yaponiye déngiz qoghdash qisimliri teripidin qolgha élin'ghan, ular bu qétim béyjinggha kélip namayish qilip asiya tinch okyan iqtisadiy hemkarliq yighinida yaponiye bash weziri abéning sénkaku arili mesiliside xitay hökümitidin ochuq - ashkara epu sorishini telep qilmaqchi bolghan.

“Ma'inichi shimbun” gézitining bu heqtiki xewiride bolsa, abéning béyjinggha bérishitiki asasliq meqsiti shi jinping bilen körüshüsh ikenlikini shundaqla abéning tashqiy siyaset meslihetchisi shotaro peyshenbe küni béyjinggha bérip, xitayning yuqiri derijilik diplomatiye xadimi we dölet ishliri meslihetchisi yang jiéchi bilen uchriship, abéning shi jinping bilen söhbetlishishini orunlashturghanliqini bayan qilghan.

“Japan taymés” gézitining 6 - noyabirdiki xewiride, xitayning qanunsiz marjan süzgüchi kémiliri yaponiye déngiz tewelikige kirip yapon béliqchilirigha yéqinlashqanliqini, qanunsiz kirgen kémiler sanining yüzdin artuq ikenlikini algha sürgen.

Yaponiyediki bezi tor betliri, shi jinping bilen ötküzülidighan söhbette abéyning, xelq'ara weziyetning éhtiyaji we yaponiye iqtisadining güllinishini közligen halda söhbet élip baridighanliqini, ikki rehber söhbitining choqum muweppeqiyetlik bolidighanliqini bildürgen.

Emma, ziyaritimizni qobul qilghan qanunshunas yamagajo ikki rehber söhbitining netijisiz bolidighanliqi heqqide toxtilip mundaq dédi:

- Shi jinping bilen abéning söhbiti muweppeqiyetlik bolmaydu dep qaraymen. Bundaq déyishimdiki seweb, hazirghiche manga yétip kelgen bezi uchurlarda déyilishiche, shi jinping sénkaku arili mesilisini asasiy tima qilghan halda söhbetlishishni layiq körgen. Sewebi xitay xelqining alqishigha érishish. Emma abéy bu mesilide ilgiri éniq qilip “Xitay bilen zémin mesilisini sözlishishning hajiti yoq. Sénkaku sheh - shübihsizki, yaponiye arili. Buni yene talash - tartish qilishning paydisi yoq” dégen.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.