Yaponiyede taylandtiki Uyghur musapirlar mesilisi heqqide doklat bérildi

Yaponiye Uyghur jem'iyitidin igilishimizche, 13 - mart osaka shehirining gherbiy rayonidiki bir yighin zalida 2014 - yilidin 2015 - yilighiche taylandta panahlan'ghan Uyghur musapirlar mesilisi heqqide mexsus doklat bérish pa'aliyiti ötküzülgen. Pa'aliyet shu yer waqti chüshtin kéyin sa'et ikkidin tötke qeder dawamlashqan bolup, pa'aliyetke osakadiki Uyghur mesilisige köngül bölüwatqan bir qisim yaponlar ishtirak qilghan.

Bu qétimqi doklat bérish pa'aliyitige 2014 - yilidin bashlap taylandtiki Uyghur musapirlargha yéqindin yardemde bolghan yaponiyelik kishilik hoquq pa'aliyetchisi imoto katsuyuki shundaqla yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut teklip qilin'ghan. Biraq, asasliq doklat sözliguchi imoto katsuyuki shu küni tuyuqsiz yuqumluq zukam bolup qalghanliqi sewebidin pa'aliyetke qatnishalmighan.

Pa'aliyettin kéyin ziyaritimizni qobul qilghan ilham mahmut doklat bérish yighini heqqide toxtaldi.

Bu qétimqiy yighinda sözge teklip qilin'ghan ilham mahmut doklatida, taylandta élip bérilghan Uyghur musapirlar mesilisini bir terep qilish xizmetliride yaponiyelik kishilik hoquq pa'aliyetchisi imoto katsuyukining köpligen yardemlerde bolghanliqini bayan qilghan. U doklatida taylandtin xitaygha mejburiy qayturulghan Uyghur musapirlar mesilisi heqqidimu tepsiliy toxtalghan.

Ilham mahmutning qarishiche, taylandtiki Uyghur musapirlar mesilisini asasiy tima qilghan halda 2014 - yilidin ta hazirgha qeder bu heqte yaponiyede élip bérilghan teshwiqatlar yaponiye jem'iyitige Uyghur musapirlar mesilisini anglitshta belgilik ijabiy rol oynighan. Lékin, yaponiyediki bir qisim kishilik hoquq pa'aliyetchiliri 2014 - yilidin bashlap taylandtiki Uyghur musapirlar mesilisi yaponiye metbu'atlirida keng tarqitilghan bolsimu, biraq yaponiye hökümitini bu mesilige nisbeten yéterlik köngül bölmidi dep qarighan.

Bu xildiki qarashtikilerdin aroma yama ziyaritimizni qobul qilip:“Taylandtiki Uyghur musapirlar mesiliside türkiye jumhuriyiti achquchluq rol oynidi we köpligen Uyghur musapirlarni taylandtin türkiyege élip ketti. Eyni waqittiki Uyghur musapirlarni qutquzush mesilisi yalghuz türkiyening xizmitila emes, belki xelq'ara jem'iyetning mes'uliyiti. Elwette, Uyghur musapirlarni yaponiye, amérika we yawropa ellirimu qobul qilishi kérek idi. Biraq, yüzdin oshuq musapir xitaygha mejburiy qayturuldi” dédi.

Aroma yama sözide yene: “Birleshken döletler teshkilatining munasiwetlik xadimliri tayland hökümitige hazir taylandta tutup turuluwatqan Uyghur musapirlirini xitaygha qayturup bermeslikini qattiq tewsiye qilishi kérek. Undaq bolmighanda, bu Uyghurlar xitaygha qayturulsa ilgiri pakistan, afghanistan, qazaqistandin xitaygha qayturulghan Uyghurlargha oxshash xewpge uchrishi mumkin” dédi.

Yaponiyediki xitay ishliri weziyet analizchiliridin kénshi taro, shi jinping qurultayda otturigha qoyghan milliy bölgünchilikke qarshi turush siyasitining Uyghur musapirlar mesilisini yene qaytidin keltürüp chiqirish éhtimali heqqide toxtilip: “Béyjingda échiliwatqan 12 - nöwetlik xelq qurultiyida xitay dölet re'isi shi jinping milliy bölgünchilik heriketlirige qattiq zerbe bérishni tekitlidi. Eger shi jinping tibet, Uyghurlargha bolghan basturushni kücheytse, elwette tibet we Uyghurlar yurt - makanlirini tashlap chet'ellerge qéchishqa mejbur boldu. Shunga xelq'ara jem'iyet shi jinping hakimiyitige Uyghur, tibet mesiliside qattiq bésim ishlitishi kérek dep qaraymen” dédi.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.