Yaponiye xoso uniwérsitéti Uyghur tili sinipi oqughuchilirining Uyghur til söygüsi

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2015.05.29
yaponiye-husu-unversiti-uyghur-tili.jpg Xoso uniwérsitéti Uyghur tili sinipidiki qismen oqughuchilar
RFA/Haji Qutluq Qadiri


Yaponiye xoso uniwérsitéti 2013 - yilidin bashlap resmiy Uyghur tilini mektep oqutush pilanigha kirgüzüp Uyghur tili sinipini tesis qilghan. Shundin buyan köpligen Uyghur til heweskarliri Uyghur tilini öginish bilen birge, Uyghur tarixi, medeniyiti heqqide etrapliq bilimlerge ige bolghan.

Qedirlik radiyo anglighuchilar, bügün biz yaponiye xoso uniwérsitéti Uyghur tili sinipi oqughuchliri bilen ularning Uyghur tilini öginish ehwali heqqide söhbet élip barduq.

Aldi bilen ziyaritimizni qobul qilghan Uyghur til sinipidiki seksen besh yashliq momay bu heqte toxtilip mundaq dédi:

- Méning ismim yoshiro sé'iko, 85 yashqa kirdim. Hazir xoso uniwéristétida Uyghur tili öginiwatimen. Men urush yillirida tughulghanliqim üchün, oqush pursitige érishelmigen. Kéyin xizmet bilen aldirash bolup kettim. Uyghur tili öginish arzuyum bolghanliqi üchün, gerche hazir 85 yashqa kirip qalghan bolsammu oqushni dawamlashturuwatimen.

Uyghur tili sinipidiki o'ono isimlik oqughuchi özining yéqinda Uyghur til mu'ellimdin ögen'gen, sha'ir exmetjan osmanning “Menggülükning qulwiqi” namliq shé'irini bizge déklamatsiye qilip berdi.

Uyghur tili sinipidiki oqughuchilardin shixo özining Uyghur tili öginish tesirati heqqide toxtilip mundaq dédi:

- Yaxshimusiler, méning ismim ayishe, méning yaponche ismim shixo bolsimu, emma Uyghurche ayishe dégen isimni özümge layiq körüp, özemni ayishe dep atiwaldim. Uyghur tili öginishimdiki seweb Uyghur tilidiki kitablar kutupxana we kitabxanilarda asanliqche tépilmaydu. Shunga Uyghur tilini kemdin - kem uchraydighan til dep qarap uni öginish niyitige keldim.

Ziyaritimiz dawamida Uyghur tilini tunji qétim öginishke kirishken we Uyghur tilining tolimu qiyinliqini hés qilghan séymoto özining Uyghur medeniyiti heqqide deslepki bilimlerge ige bolghanliqini we shundaqla buningdin kéyinmu Uyghur tilini qétiqinip öginidighanliqini bildürüp ötti.

66 Yashliq Uyghur tili heweskari gé'olog téjima özining Uyghur tili öginishke seweb bolghan amillar heqqide toxtilip mundaq dédi:

- Toluq ottura mektepte oquwatqan chaghlirimda tengritaghliri, teklimakan qumluqi, lopnor kölige a'it yawropaliq arxé'ologlarning yazghan kitablirini oqup, yipek yoligha bolghan qiziqishim we bu yerlerni ziyaret qilish oyum peyda bolghan idi. Hazirmu shu niyette Uyghur tili öginip Uyghur élidiki yipek yolini sayahet qilip kélish arzuyum bar. Shu wejidin Uyghur tilida oquwatimen. Gerche lopnurda atom sinaqliri élip bérilghan bolsimu, yenila Uyghur élini körüsh arzuyum bar.

Uyghur medeniyitige qiziqish yüzisidin Uyghur tilini tiriship oquwatqan ayumi zining Uyghur tili ustazining tolimu mulahim we estaydilliqini éytti.

Siniptiki 73 yashliq momay ziyaritimizning axirisida sha'ir exmetjan osmanning “Xa'in taghlar” namliq shé'irini déklamatsiye qilip berdi.

Biz axirida yaponiye xoso uniwéristéti Uyghur tili sinipining oqutquchisi doktor muqqedes xanimgha mékrafonimizni uzattuq.

Doktor muqqedes xanim Uyghur tili sinipining ehwali shundaqla oqughuchilarning Uyghur tilini öginish qizghinliqi heqqide toxtilip, Uyghur tili sinipidiki oqughuchilargha özining yalghuzla Uyghur tilidinla emes, belki Uyghur tarixi we medeniyiti heqqidimu etrapliq sawaq bériwatqanliqini bildürdi.

U sözide, buningdin kéyin tokyoda yalghuz yaponlarghila Uyghur tilidin sawaq bérip qalmay, belki Uyghur perzentlirigimu ders bérish oyining barliqi heqqide toxtaldi.

Axirida doktor muqeddes xanim dunyaning her qaysi jaylirida yashawatqan hijrettiki Uyghurlargha perzentlirige Uyghur tilini ögitish we ana tilini saqlap qilish heqqide yürek sözlirini bayan qilip ötti.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.