Yaponlar we Uyghurlar bash wezir abédin Uyghur mesiliside zor ümidlerni kütmekte

Mushu ayning 21 - küni yaponiyide ötküzülidighan yaponiye yuqiri palata saylimidin yaponiyidiki yaponlar, Uyghurlar Uyghur mesiliside zor ümidlerni kütmekte.

Yaponiye yuqiri palatasidiki 250 kishilik orunni igilesh üchün yaponiyidiki 12 partiyining ezaliri öz - ara riqabetlishidu. Eger qaysi partiye köp orunni igiliyelise, shu partiye özining nishani boyiche ish élip baridu.

Yaponiyide hazirqi hakimiyet béshidiki partiye erkin démokratlar partiyisi yaponiye töwen palatasida üstün orun'gha ige bolsimu, emma yuqiri palatadiki ornining töwenliki sewebidin, hakimiyet ishlirida özliri xelqige bergen wedilerni emelge ashurush, yéngi qanun layihilesh, asiyadiki kishilik hoquq mesililiri qatarliq mesililerde qaralghan layihiler köp qétim töwen palatada yuqiri awazgha érishken bolsimu, emma yuqiri palata buni ret qilghan idi. Sewebi yuqiri palatada yaponiye démokratlar partiyisi üstün orun'gha ige bolup, 2010 - yilidiki saylamda erkin démokratlar partiyisi ulargha utturup qoyghan idi.

Bir qanche kündin buyan, yaponiyining herqaysi sheherliride saylamgha qatnishidighan partiyiler saylamda yuqiri awazgha érishish üchün xelqni heriketlendürüsh we özige ishendürüsh meqsitide türlük teshwiqat pa'aliyetlirini élip barmaqta.

Yaponiyidiki saylamgha qatnishidighan partiyiler ichide hazir hakimiyet yürgüzüwatqan hemmidin küchlük dep qariliwatqan erkin démokratlar partiyisi özining teshwiqatlirini dawamlashturmaqta. Ötken yilidiki yaponiye bash wezirlik saylimida yuqiri awaz bilen bash wezirlikke saylan'ghan erkin demokratlar partiyisidin bolghan shinzo abé bu qétimqi yuqiri palata saylimda köp awazgha érishish üchün, yaponiye xelqige muraji'et qilip, yapon xelqining özige ishinishini ümid qilidighanliqini bildürdi. U, xelqige qilghan sözide: shimaliy koriyige élip kétilgen tutqunlar mesilisi, bashqa döletler bilen bolghan yaponiyining tupraq mesilisi qatarliq mesililerni peqetla erkin démokratlar partiyisining hel qilalishigha xelqning ishinishini muraji'et qildi.

Shinzo abé yaponiyide Uyghur mesilisige hemmidin burun köngül bölgen we shundaqla xitayning sabiq re'isi xu jintaw bilen Uyghur mesiliside yüz turane söhbetleshken bash wezirlerdin biri. Shinzo abé yaponiye parlaméntidiki Uyghurlarni qollash komitétini qurghuchilardin biri we shundaqla Uyghurlarning sürgündiki rehbiri rabiye qadir xanim bilen köp qétim ayrim söhbetlerde bolghan yaponiye rehberliridin biri.

Bu qétimqi yaponiyidiki yuqiri palata saylimida eger shinzo abé bashchiliqidiki erkin démokratlar partiyisi köp awazgha érishse, yaponiye hökümitining Uyghur, tibet, mongghul qatarliq xitaydiki az sanliq millet dep atiliwatqan milletlerning kishilik hoquq mesilisige tutqan meydanida zor burulush bolidu dep qaralmaqta.

Bu xildiki qarashlarda boluwatqan yaponlardin kénto ziyaritimizni qobul qilip bu heqte özining qarashlirini bayan qilip mundaq dédi:

- Bu qétimqi saylamda erkin démokratlar partiyisi utup chéqalisa, choqum xitaydiki Uyghur, tibet, mongghul qatarliq milletlerning kishilik hoquq mesilisige bash wezir shinzo abé bashchiliqidiki yaponiye hakimiyiti bekrek köngül bölüshi mumkin. Chünki shinzo abé ilgiridin tartip Uyghur mesilisi qatarliq xitaydiki kishilik hoquq mesililirige köngül bolup kéliwatqan rehberlerdin biri.

Ziyaritimizni qobul qilghan, emma yaponiye jem'iyitide héchqandaq siyasiy partiyilerge eza bolmighan, peqetla asiyaning tinchliqni terghip qilidighan tinchliqperwer kishilerdin biri arésa xanim ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi:

- Bu qétimqi yuqiri palata saylimda bash wezir abéning erkin démokratlar partiyisi üstünlukni igileydu dégen qiyaslar mewjut,emma erkin démokratlar partiyisi ghelibe qilsa,yaponiye - xitay, yaponiye - koriye munasiwetliri nacharlishidu dep oylaymen. Chünki ular bu ikki döletke aral mesiliside qattiq qolluq tashqi siyaset qollinidu.

Yaponiyide yashawatqili uzun yillar bolghan Uyghur ziyaliysi doktor turmuhemmet hashim bu qétimqi saylam toghrisida öz qarashlirini bayan qilip ötti.

Yaponiyide Uyghur kishilik hoquq mesilisi saylamdin kéyin zor netijilerge we güzel istiqbalgha érishidu dep qarawatqan dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi ilham mahmut ziyaritimizni qobul qilip, eger erkin démokratlar partiyisi yuqiri palata saylimida ghelibige érishse, yaponiye parlaméntida Uyghurlarning kishilik hoquq mesilisi toghrisida birer yéngi qanunning layihilinip, uning maqullinish éhtimali barmu dégen su'allimizgha jawab bérip ötti.

Awaz ulinishidin tepsilatini anglang.