Yawropada igilik tikligen Uyghurlar -padishah tiz tamaqxanisi

Ötken 3 - 4 yildin buyanqi waqit gérmaniyidiki Uyghurlar arisida igilik tiklesh qizghinliqi we jasariti urghighan bir dewir boldi. Bolupmu, myunxéndiki Uyghurlar eslide türk qérindashliri teripidin échilghan, emma tijariti dégendek yürüshmigen ashxana, réstoran we tiz tamaqxanilarni höddige élip yaki sétiwélip, özlirige xas térishchanliqi bilen ronaq tépish yoligha qarap mangdi.

Bu birqanche yilda, myunxén shehirining közge körünerlik jaylirida arqa - arqidin qed kötürgen Uyghur ashxaniliri, réstoranliri we tiz tamaqxanilirigha qarap, myunxéndiki türkler arisida “Uyghurlar myunxénda ashxana sahesini igilep boldi” dégen gepler taralghan. Bilishimizche, myunxén shehiride türk tamaqliri sahesi ezeldin türklerning ilkide bolup kelgen. Sheher merkizidiki az sandiki kürtlerning tamaqxanilirini hésabqa almighanda, gérman réstoranliri we italiyan pissaxaniliridin qalsila hemme yerni türk tiz tamaqxaniliri igiligen. Yéqindin buyan bu tamaqxanilarning birining keynidin birining Uyghurlarning ilkige ötüshi we ilgiri tijariti taza ilgiri basmighan bu dukanlarning Uyghurlarning qoligha ötkendin kéyin bashqidin ronaq tépip méngishi, bashqa milletlerning idiyiside “Uyghurlar tirishchan we chiwer milletken” dégen tesiratni qaldurghan.

Anglawatqininglar “Padishah tiz tamaqxanisi” ning xojayini abdulhékim ependining yürek sözi. Échilghinigha uzun bolmighan “Padishah tiz tamaqxanisi” pütünley dégüdek türkche yimekliklerni asas qilghan bolup, ilgiri bir türk kishi teripidin échilip anche yürüshmigen bu ashxanining tijariti hazir bashqidin janlinip ketken. U bügün ziyaritimizni qobul qilghanda, aldi bilen türkche tiz tamaqxana échishning sewebi toghrisida qisqiche izahat berdi.

Abdulhekim ependimu muhajirettiki nurghunlighan Uyghurlargha oxshash musapirchiliqning derdini yetküche tartqan bir kishi. Uning hazirqi künliri köp yaxshi bolsimu, xuddi “Özge yurtta shahi ton ichre qorun'ghan tenlirim, öz yurtumda yayrighay keysem kulahu - jendimen” dégendek, herqachan ana wetenni séghinidighanliqini, özlirini mushu musapirchiliq hayatqa xitay zulmi mehkum qilghanliqini éytti.

Abdulhékim ependi bizning “Köprek pul tapsingiz, yene qandaq bir hayat yolini tallash xiyalingiz bar?” dégen so'alimizgha jawab bérip, ilgiri qurbiti yetken chaghlarda Uyghur milliy herikitini iqtisadiy jehettin qollashqa tériship kelgenlikini, bundin kéyinmu hallinip qalsa, musapirchiliqning türlük elemlirini tartiwatqan Uyghurlargha yardem qolini sunidighanliqini we muhajirettiki milliy dewagha tégishlik himmet körsitidighanliqini tilgha aldi. U sözide, ilgiri nurghunlighan Uyghur baylarning hayat kechmishlirige shahid bolghanliqini, beziliri tapqan dunyasini allah rizasi üchün toghra, durus yollargha serp qilghan bolsimu, bezilirining haramgha serp qilip weyran bolghanliqini, hetta mal - dunyasini xitaygha tartquzup qoyup pushaymanda qalghanliqini eskertti.

Derweqe, ottura asiya jumhuriyetliri musteqilliqqa érishishkendin kéyin, Uyghur ilidin qazaqistan we qirghizistanlargha mal yötkep chiqip sodisi güllen'gen Uyghurlar az emes idi. Ularning beziliri tapqan pullirini yétim - yésirlar mektipi échish, ghérip - ghurwalarning béshini silashtek sawapliq ishlargha serp qildi. Beziliri bulangchilargha, beziliri qoymichilargha uchrap weyran boldi. Yene bezilirining mal - mülkige ot ketti we beziliri tapqan pulliri bilen qoshulup köyüp tügidi. Közetküchiler, mal - dunyasini haramgha serp qilip weyran bolghan kishilerning xataliqini özige artsimu, yene bezilerning xitayning süyiqestige uchrighanliqini ilgiri sürüshken idi.